ادب و هنر

داوطلبان بسم الله

آیین‌نامه تفویض اختیار بررسی کتاب و صدور مجوز نشر به ناشران متقاضی به تصویب هیئت نظارت بر ضوابط نشر رسیده است و دستورالعمل اجرایی آن هم نهایی شده و به‌زودی در سایت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار می‌گیرد تا ناشران از این امکان بهره بگیرند.» حالا قرار است طرح اولیه علی جنتی این بار با برخی تعدیل و اصلاحات، اجرایی شود
سید حسین قائمی- موضوع ممیزی پیش از انتشار برای کتاب از جمله موارد اظهارنظرهای آقای وزیر محترم ارشاد بود که در دو دوره کاملا متناقض بود. در تابستان 92 و قبل از استقرار دولت یازدهم زمانی که جنتی، گزینه پیشنهادی روحانی برای گرفتن رأی اعتماد به مجلس بود، در یکی از مصاحبههای خود با یکی از نشریات اصلاحطلب؛ از حذف ممیزی پیش از نشر از فرایند صدور مجوز کتاب گفته بود: «ممیزی قبل از نشر را برمیداریم. خود ناشر وقتی روی کتابی سرمایهگذاری میکند که سه هزار تیراژ دارد، میداند اگر آن کتاب از چارچوبهای قانونی خارج بشود سرمایهاش دچار مشکل میشود و مجبور میشود صفحاتی از کتاب را تغییر بدهد تا با ضوابط منطبق شود. لذا از همان نخست، ناشر این ضوابط را مراعات خواهد کرد. بعد نوبت ممیزی بعد از انتشار میرسد آن هم باید در چارچوب قانون باشد.»

در همان زمان و حتی تا مدتها بعد از آن این دیدگاه جنتی با واکنشهای موافق و مخالف مواجه شد. واکنشهایی که درنهایت آقای وزیر را به این نقطه رساند که حذف ممیزی پیش از انتشار مسکوت بماند؛ اما آقای وزیر در ادامه از طرح واگذاری ممیزی به ناشران سخن گفت. جنتی عقیده داشت ممیزی را باید گروهی از خود ناشران برعهده گیرند. گروهی که البته نماینده وزارت ارشاد هم در آن حضور داشته و نقش ناظر را داشته باشد.

بار اندازی روی دوش دیگران

عده از مخالفان به خصوص ناشران عقیده داشتند وزارت ارشاد درصدد آن است که هزینه این کار را از دوش خود برداشته و روی دوش ناشران قرار دهد. در مقابل هم عده ای دیگری بودند که عقیده داشتند ممیزی از شئون حاکمیتی است و تفویض این کار به نهادی بیرون از حاکمیت با منطق و ذات اصلی این شأن هماهنگی ندارد. مخالفتها اوج گرفت و درنهایت این طرح هم به بایگانی سپرده شد تا زمان دیگری برای طرح مجدد آن فرا رسد. بعد از این کشوقوسها حالا وزارت ارشاد به این نقطه رسیده است که آن دسته از ناشران که تمایل دارند خودشان اعلام آمادگی کنند تا بتوانند آثار خودشان را ممیزی کنند و این اختیار از جانب وزارت ارشاد به آنها تفویض شود.

شروع دوباره اما داوطلبانه

بازدید معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد از چند کتابفروشی باعث شد تا دوباره شعله زیر خاکستر ممیزی روشن شود. به گزارش یکی از خبرگزاریها، صالحی در پاسخ به سؤالی درباره انتقادهای وارده به معاونت متبوع وی درباره ممیزی گفته است: «ما به آنچه فکر میکنیم تکلیف قانونیمان است، عمل کرده و میکنیم؛ اما به نظر میرسد در مواردی نهچندان اندک، پارهای از تلقیات سیاسی و در مواردی اختلافات سلیقهای و روشی، موجب میشود که برخی به ارائه پارهای دیدگاهها و نقطهنظرات بپردازند که حداقل آن این است که (این دیدگاهها و نقطهنظرات) چندان کارشناسانه نیست.»

حالا صالحی اعلام کرده که آیین‌‌نامه اجرایی این طرح آماده شده و بهزودی اجرایی خواهد شد: «آییننامه تفویض اختیار بررسی کتاب و صدور مجوز نشر به ناشران متقاضی به تصویب هیئت نظارت بر ضوابط نشر رسیده است و دستورالعمل اجرایی آن هم نهایی شده و بهزودی در سایت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار میگیرد تا ناشران از این امکان بهره بگیرند.» حالا قرار است طرح اولیه علی جنتی این بار با برخی تعدیل و اصلاحات، اجرایی شود.

بالاخره طرح وزیر اجرایی میشود

معاون فرهنگی ارشاد البته غیر از این موارد از دیگر اقدامات اصلاحی معاونت متبوع خودش هم سخنانی به میان آورده است. تفویض اختیارات معاونت به بعضی استانها در فرایند بررسی و صدور مجوز نشر کتاب از این جمله است: «در سال گذشته پنج استان یزد، همدان، فارس، خوزستان و گیلان به پنج استان قبلی که موضوع بررسی و صدور مجوز کتاب به آنها تفویض شده بود، افزوده شدند و در حال حاضر در ۱۰ استان این کار انجام میشود.»

حالا و با همه این توصیفها باید دید که این مدل از ممیزی با توجه به تأکیدات و صحبتهایی که در فراز و فرود سه سال گذشته بارها ارشاد را مورد هجمه رسانهها قرار داد تا چه اندازه میتواند اثرگذار و کار راه انداز باشد و به تعبیر دیگر این اندازه هزینه و تخریبشدن ارشاد ارزش اجرای چنین ایدهای را دارد یا تنها برای اینکه حرف مرد یکی است، باید این طرح اجرا شود.

https://shoma-weekly.ir/CzTp8W