ادب و هنر

خزان کیفیت در بهار سریال!

مرور سریال‌های ماه رمضانی صداوسیما در سالهای اخیر، نشان دهنده علاقه مدیران به ساخت کم دردسر‌ترین و سطحی‌ترین سریالها است. آنقدر که به جز معدود آثار، بهار سریال با خزان کیفیت همراه بوده است و همیشه جای خالی آثاری درباره چهره‌ها و وقایع مهم تاریخی و مشاهیر کشور به چشم خورده است. راستی فکر می‌کنید با توجه به بالا گرفتن حساسیت‌های منطقه‌ای و درگیریهای فراوان در کشورهای همسایه؛ موضوع مهم‌ترین سریال ماه رمضان امسال رسانه ملی در ایران چیست؟
محمد مهدی شیخ صراف- ساخت سریالهای ویژه ماه مبارک رمضان در کشورهای عربی صاحب سینما سابقهای دیرینهتر از ایران دارد. پخش سریالهای سی قسمتی که هرشب بخشی از اوقات پس از افطار خانوادهها را به خود اختصاص میدهد، دیگر به رسمی ثابت تبدیل شده است. براساس تحقیقات انجام شده تعداد مخاطبان سریالهای ماه رمضان در کشورهای عربی دو برابر تعداد بینندگان مواقع عادی است. در این میان اما موضوع و محوریت این سریالها به خاطر پخش در ایامی ویژه و با مخاطب گسترده از اهمیتی به سزا بر خوردار است. در حدی که میتواند منجر به جریان سازی اجتماعی شود.

در کشور ما این سریالها بیشتر جنبه اجتماعی یافته و سفارش دهنده و سازنده علاقه دارند آن را به سمت طنز ببرند. آنقدر که برای پرکردن آنتن در شبهای مبارک قدر و شهادت حضرت امیر (ع) مجبور به ساخت سریالهای کوتاه ویژه این شبها شدهاند که هیچ کدام توفیق چندانی در جذب مخاطب نداشته است. در سالهای اخیر به خاطر نبود بودجه و سایر مشکلات مدیریتی ساخت سریالهای ماه رمضان آنقدر دیر کلید میخورد و با تنگی زمان برای ساخت مواجه میشود که عملا با پایین آمدن کیفیت همه ابعاد از فیلمنامه تا ساخت با افت جدی مخاطب هم مواجه میشود. به طوریکه پس از افول دوره سریالهای پر از روح و جن و پری حالا اکتفا به ماجراهای دم دستی و تکراری در دعواهای خانوادگی و خواستگاری و... سرلوحه کار قرار گرفته است.

در کشورهای عربی اما از این فرصت استفادههای استراژیک دیگر نیز میشود. اهمیت مسئله به قدری است که ماه رمضان در میان شبکههای تلویزیونی جهان عرب و در میان سریالسازان «فصل سریال» خوانده میشود و هر سریال سعی میکند در این رقابت بیشترین بیننده را به خود جذب کند. به همین خاطر پرداختن به مباحث حساس تاریخ معاصر با جنبه سیاسی یکی از موضوعاتی است که معمولا مورد توجه قرار گرفته است. به طوریکه امسال نیز مهمترین سریال امسال جهان عرب سریالی است که در آن به داستان دوستی بین «جمال عبدالناصر» رهبر انقلاب ۱۹۵۲ با «ژنرال عبدالحکیم عامر» وزیر جنگ مصر در دوران حکومت وی پرداخته شده است.

در سال ۸۸ نیز پخش سریال «ناصر» که به بررسی زندگی جمال عبدالناصر در سالهای ۱۹۲۶ تا ۱۹۷۰ پرداخته بود، رویکرد ضداسرائیلی شدیدی داشت و سیاستهای دولت مصر را به نقد میکشاند، با حواشی زیادی مواجه شد. یک سال بعد از آن سریال «الجاسوسیه» با پرداخت به رابطه عاشقانه زوجی که یکی از آنها در شبکه جاسوسی اسرائیل فعالیت میکند و سریال «آرامش نسبی» با موضوع سفر خبرنگار مصری به عراق برای گزارش جنگ امریکا و عراق پخش شد. بسیاری از کارشناسان نقشی اساسی برای این سریال در ایجاد ذهنیت مردمان عرب نسبت به مسائل سیاسی منطقه قائل شده و به تاثیر آنها در اعتراض و نقد نظامهای حاکم و تحولات سالهای اخیر موسوم به بیداری اسلامی پرداختهاند.

اما مهمترین سریال امسال جهان عرب «یک عمر دوستی» نام دارد و سناریوی آن را ممدوح اللیثی نویسنده فقید مصری نوشته و «عثمان ابولبن» آن را کارگردانی کرده است. در این سریال داستان دو دوستی محوریت دارد؛ داستان دوستی عبدالناصر و ژنرال عامر از دانشگاه نظامی مصر تا حکومت در سال ۱۹۵۲ تا شکست در جنگ شش روزه ۱۹۶۷ اصل ماجرا است. در حاشیه نیز داستان عشق بین یک بازیگر مصری با ژنرال عامر که منجر به ازدواج آنها شد روایت میشود.

باید منتظر ماند و دید که پخش این سریال با چه بازخوردی مواجه خواهد شد. اما آنچه مسلم است خلاء بزرگ ساخت سریالهای استراتژیک در رسانه ملی و عدم استفاده مناسب از فرصت بزرگ ماه رمضان است.

مرور سریالهای ماه رمضانی صداوسیما در سالهای اخیر، نشان دهنده علاقه مدیران به ساخت کم دردسرترین و سطحیترین سریالها است. آنقدر که به جز معدود آثار، بهار سریال با خزان کیفیت همراه بوده است و همیشه جای خالی آثاری درباره چهرهها و وقایع مهم تاریخی و مشاهیر کشور به چشم خورده است. راستی فکر میکنید با توجه به بالا گرفتن حساسیتهای منطقهای و درگیریهای فراوان در کشورهای همسایه؛ موضوع مهمترین سریال ماه رمضان امسال رسانه ملی در ایران چیست؟

https://shoma-weekly.ir/QX9ybs