حجت الاسلام پناهیان - در ارزیابی اینکه شعار "تولید ملی و حمایت از کار و سرمایه ایرانی" تا چه اندازه محقق شده است، بنده شاخص دقیقی از اینکه اگر این شعار تحقق پیدا می کرد وضع چگونه می شد ندارم به علاوه اینکه آمار دقیقی نیز از مقدار تحقق پیدا کردن این شعار ندارم ولی برداشت کلی من این است که این شعار به اندازه های لازم تحقق پیدا نکرده؛ حداقل احساس می کنم که اگر این شعار تحقق پیدا می کرد بسیاری از مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم امروز حل می شد.
به نظر می رسد که به قدر کافی برای تحقق این شعار سرمایه گذاری نشده؛ این احساس بنده است اما اینکه چقدر با آمارها مطابق باشد را نمی دانم.
خدمت کردن به مردم راه و روش و اصولی دارد ضمن اینکه این خدمت گذاری قطعا نیازمند تدبیر است اگر با تدبیر لازم صورت نگیرد بود و نبود صداقت یا اخلاص تاثیر گذار نیست، البته ما نمی خواهیم مسئولین را به عدم اخلاص و صداقت متهم کنیم. اما در درجه اول باید تدبیر آنها را در انجام فعالیت ها ببینیم و بعد میزان موفقیتشان را بسنجیم، یعنی از روی تدبیر خوب مسئولین می توان میزان خلوص و صداقت آنها را نیز حدس زد.
نکته دیگر اینکه سیاستگذاران و برنامه ریزان اقتصادی یک جامعه باید مسلط به علوم روانشناختی باشند. بررسی دلایل و چرایی مشارکت مردم در فعالیت های اقتصادی این امکان را به برنامه ریزان معیشتی و سیاستگذاران اقتصادی می دهد که با توجه به الزامات واقعی کشور و در راستای تحقق اهداف عالی نظام اسلامی ایران تدابیر توسعه ای خود را برنامه ریزی و اجرایی کنند.
موضوع انسان شناسی در علم اقتصاد پس از طرح در دانشگاه ها از جمله مباحثی بود که به شدت مورد توجه اساتید برجسته اقتصاد قرار گرفته است چرا که بدون توجه به مراحل شکل گیری انگیزه در انسان قادر به توسعه و تعمیم تعامل بین انسان های مختلف حتی در یک جامعه هم گون نیستیم.