ادب و هنر

جشنواره سیاسی و نه سینمایی

انتخاب های این جشنواره با توجه به اهداف شان وجه هنری خاصی نداشته باشند و صرفا بر اساس ایدئولوژی های تعریف شده صورت می گیرد.
سید مجتبی مومنی- جشنواره های خارج از کشور یکی از موضوعاتی بوده که در همه دوره ها مورد بحث بوده است. اما این مورد در موضوعات و دوره های مختلف فرق

می کند و اولویت های متفاوتی دارد. گاهی حضور نماینده های ایرانی و نگاه های اسلامی این نوع بازیگران مورد بحث بوده و گاهی از اوقات سیاست های دولت ها در قبال آن و گاهی موضوعاتی دیگر. اما این نگاه ها عموما با توجه به جشنواره ها فرق می کند مثلا بعضی
جشنواره ها با رویکردی آزادیخواهانه برگزار می شود. بعضی دیگر بر اساس اولویت های نژادی و ملی و برخی دیگر بر اساس اولویت های سیاسی برگزار می شود.

جشنواره کن یکی از این نمونه هاست، دانشنامه اینترنتی ویکیپدیا در مورد تاریخچه این جشنواره آورده است: جشنواره فیلم کن برای اولین بار در شهر کن در جنوب فرانسه در سپتامبر ۱۹۳۹ برگزار شد، اما پس از آن تا پایان جنگ جهانی دوم برگزاری مجدد این جشنواره متوقف ماند. جشنواره فیلم کن در سال ۱۹۴۶ با حمایت وزارت خارجه فرانسه بار دیگر راهاندازی شد و با وجود آنکه ماهیت اصلی شکلگیری آن رقابت با جشنواره ونیز بود، اما مقامات این دو فستیوال در توافقی پنهانی پذیرفتند تا برگزاری هر دو فستیوال در سالهای متمادی را جشن گرفته و گرامی بدارند. با این تعریف می توان گفت که قدمت این جشنواره بیش از شش دهه است و به نوعی قدیمی محسوب می شود. اما در این بین اهدای نخل جشنواره هم موضوع جذابی است و چرا به برگزیدگان نخل اهدا می شود. از سال ۱۹۳۹ تا ۱۹۵۴ جایزهای تحت عنوان جایزه بزرگ جشنواره کن به برنده بهترین فیلم این رویداد سینمایی اعطاء میشد اما در سال ۱۹۶۵ هیئت داروان جشنواره پیشنهاد دادند جایزه بزرگ جشنواره هر سال با طراحی جدید از یکی از هنرمندان معاصر ساخته شود.

در اواخر سال ۱۹۵۴ هیئت مدیره جشنواره کن گروهی از جواهرسازان را برای طراحی «نخل» دعوت کردند و در نهایت اولین بار در سال ۱۹۵۴ لوچینه لازون جواهرساز پاریسی پیشنهاد استفاده از برگ نخل که سمبل شهر کن و جشنواره فیلم کن شده بود را بهعنوان جایزه داد که در نهایت از سال ۱۹۵۵ جایزه نخل طلا جایگزین جایزه بزرگ این جشنواره شد. با این تعاریف می توانیم در گام بعد نگاهی به آثار برگزیده
جشنواره داشته باشیم. عموما منتقدین جشنواره آن را جشنواره ای سیاسی و بعدا سینمایی می دانند. با نگاهی به برگزیده های این جشنواره در دوره های قبل یا سیاست برگزیدن کاندیداهای آن در دوره های مختلف این نتیجه حاصل می شود. یکی از دلایلی که این ظن را تقویت
می کند نحوه انتخاب کاندیداها و برگزیدگان آن است. این جشنواره چگونه از بین کاندیداها برگزیده بر می گزیند؟ عموما آثاری که رنگ و بوی سیاه نمایی از کشورهایشان را دارند و به سیاست های کشورشان اعتراض دارند از جمله برگزیدگان محسوب می شوند. این سیاست در بین کاندیداهای ایرانی هم وجود دارد و عموما آثاری که سیاه نمایی بیشتری دارند پذیرفته می شوند.

نکته دیگری که در مورد پذیرش این جشنواره وجود دارد نرسیدن محصول نهایی به جشنواره است که تقریبا در جشنواره های فیلم کن اتفاق می افتد؛ برخی شنیده ها حاکی از این است بعضا پیش می آید آثار برگزیده این جشنواره هم محصول نهایی نیستند و مثلا در مراحل تمام نشدن تدوین پذیرفته می شوند. در این بین کاندیداهای ایرانی هم از این فیض بهره مند بوده اند. این نکته ماجرای برگزیده شدن کاندیداهای ایرانی را تأمل برانگیزتر می کند.

آثاری که به محصول نهایی نرسیده اند و برگزیده هم می شوند! با همه این موارد به نظر می رسد که انتخاب های این جشنواره با توجه به اهداف شان وجه هنری خاصی نداشته باشند و صرفا بر اساس ایدئولوژی های تعریف شده صورت می گیرد.

این موضوع تا اندازه ای است که حضرت آقا هم در صحبت هایشان به این امر اشاره می کند، تأکید ایشان هم بر سیاسی بودن این جشنواره است با رویکردی هوشمندانه باید به آن نگاه کرد. ایشان در بخشی از صحبت هایشان در خرداد سال 1385 می فرمایند: «در جشنواره کن می خواهند از حضور هنرمند برجسته ایرانی در جهت سیاسی استفاده ببرند ما باید حواسمان جمع باشد و هوشیار باشیم.»

https://shoma-weekly.ir/nExteR