ادب و هنر

جای خالی مردمِ معمولی

اما آنچه که در میان مجموع برنامه‌های تلویزیونی امسال جلب نظر می‌کند، جای خالی بزرگ سریالی مشابه مجموعه «پایتخت‌ها» است. به مدت 3 سال متوالی مجموعه شیرینی به نام «پایتخت» ایام نوروز تلویزیون را کاملا تحت کنترل خود درمی‌آورد. سریال که اصلی‌ترین ویژگی آن، نزدیکی به فضای واقعی مردم معمولی، اکثریت جامعه ایرانی بود. فضایی که سرانجام به تلویزیون ایران وارد شد و استقبال از آن به‌شدت باورنکردنی بود.
سید مجتبی مومنی- استقبال از سریالهای نوروزی تلویزیون، طبق انتظار پیش نرفته است؛ اما همچنان که پیشبینی میشد سریال «در حاشیه»، بینندگان زیادی پیدا کرده است و البته ناراضیانی هم دارد. تلویزیون تا نیمه اول سال از دو برگ برنده امسال خود، «کلاه قرمزی» و «در حاشیه» مدیری بهدلیل تطابق با ایام فاطمیه استفاده نکرد و دو سریال «فوق سری» سریال پلیسی فخیمزاده و «سر به راه» سعید سلطانی را روانه پخش کرد که با نظرات متفاوتی روبهرو شد. «سر به راه» تکرار گونه مورد علاقه سریالسازان تلویزیونی، یک معمای کوچک از پیش قابلحدس و یکی دو عشق نافرجام و بفرجام، همراه با توطئههای طماعانه و دخالتهای مادرشوهرانه بود که مطابق انتظار، طرفداران همیشگی این نوع سریالها را هم جلب کرد. اما «فوق سری» فخیمزاده، سریال پلیسی قابلتوجه فخیمزاده طرفداران بیشتری جلب کرده است. فخیمزاده که حالا به نظر میرسد به گونه پلیسیسازی مدنظرش دست پیدا کرده، سریالی را روانه آنتن نوروزی تلویزیون کرده که اگر چه مثل موارد پیشین نقل محافل داغ خانوادگی این روزها نشده است؛ اما تعداد متوسطی از بینندگان را پای تلویزیون کشانده است.

در میان این دو سریال، سریال دیگری به نام «آسمان امن» هم سرانجام فرصت پخش از شبکه افق را پیدا کرد. سریالی که مراحل تولید آن در سکوت خبری صورت گرفته بود و تبلیغات دهان به دهان زیادی هم در موردش شده بود. «آسمان امن» مربوط به وقایع مربوط به امنیت پرواز در خطوط داخلی پروازهای ایرانی بود، موضوع قابلتوجهی که معمولا سریالسازان ایرانی علاقه چندانی برای ورود به آن ندارند؛ اما محمدرضا آهنج، کارگردان سریال، با وجود انتخاب این سوژه داغ و ملتهب، فعلا در قسمتهای اول، فضایی واقعی برای سریالش تعریف نکرده است و در نتیجه مخاطبی شایسته این موضوع پیدا نکرده است. هرچند که ظاهرا در قسمتهای بعدی قرار است التهاب و هیجان بیشتری وارد کار شود؛ اما بزرگترین برگ برنده امسال تلویزیون، سریال جدید مهران مدیری برای شبکه سوم که با حاشیههای فراوانی قبل از پخش مواجه شده بود این روزها به قسمتهای ابتدایی پخش رسیده است. تعریف به شدت سرراست قصه و استفاده از کلیشههای بسیار عامهپسند نشان میدهد که مدیری سرمایهگذاری زیادی روی مخاطب پیداکردن سریالش انجام داده است، اتفاقی که هرچند به نظر میرسد از موفقیت سریالی مثل «مردهزارچهره» همچنان به دور است؛ اما نسبتا موفق هم بوده است.

هرچند در قسمت اول و دوم کار، حاشیههای فرعی اما جالبی در مورد وضعیت پزشکی در کشور در کار وجود داشت که سبب امیدواری به خروج تلویزیون از ورطه محافظهکاری معمول این سالها و نزدیکی به اتفاقات روز و بطن جامعه داشت؛ اما خیلی زود این نزدیکی به متن جامعه به فراموشی سپرده شد و در قسمتهای بعدی صرفا به تعریف داستانی کلاسیک و همیشگی بسنده شده است. اتفاقی که احتمالا فشارهای بیرونی سازمان بر آن به شدت مؤثر بوده است.

«در حاشیه» احتمالا انتظارات طرفداران همیشگی مدیری را برآورده خواهد کرد؛ اما اگر طبق همین روند جلو برود، احتمالا خاطره خوش «معاصر بودن» بعضی سریالهای قبلی مدیری، بهخصوص «مرد هزارچهره» را به فراموشی خواهد سپرد.

این 6 قسمت ابتدایی مدیری، البته بهشدت از جهت تمایل ظاهری و محتوایی مورد انتقاد هم قرار گرفته است و سادهسازیهای بیش از حد مدیری در ایجاد موقعیتهای طنز خیلیها را به این نتیجه رسانده است که مدیری با شیوه طنز سالهای پیشش دیگر موفقیتی نخواهد داشت و باید پیشروتر شد.

شبکه دوم با «کلاه قرمزی»، سریال همیشگی این سالهای نوروز ظاهرا دوباره مخاطبان زیادی جمع کرده است. آن طور که خود صداوسیما اعلام کرده است «کلاه قرمزی» فعلا پربییندهترین برنامه تلویزیون در ایام نوروز است و ایرج طهماسب ظاهرا برای بینندگان تلویزیون ایران تکراری نمیشود، هر چند که چند قسمت ابتدایی امسال نشان داد که او همچنان از کیسه خلاقیتی که معلوم نیست کی به انتها میرسد در حال استفاده است.

اما آنچه که در میان مجموع برنامههای تلویزیونی امسال جلب نظر میکند، جای خالی بزرگ سریالی مشابه مجموعه «پایتختها» است. به مدت 3 سال متوالی مجموعه شیرینی به نام «پایتخت» ایام نوروز تلویزیون را کاملا تحت کنترل خود درمیآورد. سریال که اصلیترین ویژگی آن، نزدیکی به فضای واقعی مردم معمولی، اکثریت جامعه ایرانی بود. فضایی که سرانجام به تلویزیون ایران وارد شد و استقبال از آن بهشدت باورنکردنی بود.

سریالهای ایرانی امسال، عموما از این فضا، از نمایش مردم معمولی، با داستانهای معمولی؛ اما واقعی به دور بود و به این ترتیب بود که در میهمانیهای خانوادگی امسال کسی از شخصیتهای سریالهای تلویزیونی حرفی نمیزند.

https://shoma-weekly.ir/VCVcbR