ادب و هنر

توقف به بهانه تغییر

بدیهی است که دست اندرکاران جمعه ی ایرانی خواستار پخش ادامه این برنامه قدیمی در رادیو ایران هستند این برنامه یکی از معدود برنامه های قدیمی رادیو است که پخش ان تداوم داشته و فضای آن کاملا شاد و مفرح است و به همین دلیل بین شنوندگان رادیو طرفداران زیادی دارد
سید مجتبی مومنی- در دنیای برنامهسازی و تولیدمحتوا داشتن مخاطب و حفظ آن یکی از اصول طلایی محسوب میشود. یکی از مواردی که هر تولیدکنندهای به آن توجه ویژه دارد و شاید برای برخی آمال و آرزو باشد و تنها هدف و خواستشان از برنامهسازی، جذب مخاطب و حمایت آنها؛ خواستی برای دیدهشدن. در این بین بیشتر برنامهسازان و تولیدکنندگان هم میدانند که اگر در روند برنامه و تولید هرگونه تغییری اتفاق بیفتد ناخودآگاه پدیده ریزش مخاطب اتفاق میافتد. تصور کنید یک برنامه رادیویی یا حتی تلویزیونی با پیشینه چند ده ساله بخواهد متوقف شود، چه اتفاقی برایش میافتد. طبیعی است که بخشی از مخاطبها ریزش میکنند و شاید عدهای با این تغییر حتی رسانهشان را هم از یاد برند.

تاریخچه صبح جمعه با شما

برنامه صبح جمعه با شما یا جمعه ایرانی یکی از این برنامههاست. برنامهای که بیش از دو دهه سابقه دارد. یک برنامه طنز که شاید اغراق نباشد که هر ایرانی اقلا چند باری مشتری آن است. ماجرای تشکیل این برنامه رادیو هم جالب است. در سالهای بعد از پیروزی انقلاب گروهی با عنوان رادیو دریا در شمال برای مسافران برنامههای شاد رادیویی اجرا میکردند، عملکرد خوب این گروه برنامهساز منجر شد تا در اواخر سال ۶۴ که گروه ورزش و تفریحات در رادیو ایران شکل گرفت، به صورت جدیتری به چنین برنامههایی توجه شود و از بهار ۶۵ نطفه برنامه «صبح جمعه با شما» به این شکل بسته شد.

البته این برنامه قبل از طراحی جدید با رویکردی اجتماعی به روی آنتن میرفت؛ اما شنونده جدی نداشت. در طول زمان و با حضور هنرمندان دیگر این برنامه به سمت تکامل حرکت کرد. نویسندگان و هنرمندان جدیدی به کار پیوستند و قطعات و آیتمهای متنوعی به کار اضافه شد.

این روند رو به جلو تا سال ۶۷ ادامه پیدا کرد. برنامه «صبح جمعه با شما» در روزهای سخت و پر بحران جنگ تحمیلی همچنان از صبح تا حوالی ظهر روزهای جمعه روی آنتن میرفت و هر روز بیشتر از پیش گل میکرد. تا اینکه در راستای بهترشدن برنامه و از سال ۶۷ زنده یاد «منوچهر نوذری» به برنامه دعوت شد. او که در حوزه هنر دوبله فعالیت میکرد، هنرمندانی را از واحد دوبلاژ با خود همراه کرد که از جمله آنها میتوان به زنده یاد فرهنگ مهرپرور، مقبلی، منوچهر والیزاده، حسین عرفانی، شهلا ناظریان و... اشاره کرد.

آمدن تیم جدید و پر و پیمان باعث شد خون تازهای به رگهای این برنامه تزریق شود و البته بسیاری روزهای طلایی و اوج «صبح جمعه با شما» را همین روزها میدانند.

نگاه رهبری به یک برنامه طنز

یکی از اتفاقات تلخی که در طول دوران طلایی «صبح جمعه با شما» روی داد، درگذشت زنده یاد «فرهنگ مهرپرور» بود. این هنرمند فقید که از جمله گویندگان این برنامه پرطرفدار محسوب میشد در ۱۴ شهریور سال ۱۳۷۳ به علت سکته مغزی، در سن ۴۹ سالگی درگذشت. درگذشت این هنرمند منجر به صدور پیام تسلیتی از سوی مقام معظم رهبری شد.

بسماللَّهالرّحمنالرّحیم

هنرمندان عزیز برنامه صبح جمعه رادیو

اکنون نوبت آن است که من نیز فقدان همکار گرامیتان آقای فرهنگ مهرپرور را به شما تسلیت بگویم. این چند روزه، پدیده زیبا و بیسابقه تجلیل مردم از این هنرمند مردمی، کاملا مرا به خود مشغول میکرد. امروز هم در پاسخ به درخواست مجری محترم برنامه شما در آغاز برنامه، یقینا میلیونها فاتحه از روی محبت به روح مهرپرور نثار شد که این با هیچ دستاورد دنیایی قابل مقایسه نیست. محبت مردم، خیلی با ارزش و با برکت است و مخصوص کسانی است که مردم آنها را از خود و در راه خود میدانند. «هنرمند مردمی» یعنی همین و فقط کسی که با مردم و دلبسته به هدفها و دلبستگیهای آنها باشد، هنرمند مردمی است و مرحوم مهرپرور این را درباره خود ثابت کرده بود. رحمت خدا بر او و یادش گرامی باد. به خانواده محترم و بازماندگان ایشان نیز تسلیت میگویم. سیّدعلی خامنهای - ۲۵/۰۶/۱۳۷۳

این پیام به خودی خود، نشان از توجه ویژه رهبر معظم انقلاب به این برنامه و هنرمندان آن محسوب میشد. ارتباط بین این بخش مردمی از رسانه ملی با رهبر انقلاب البته به سالهای قبلتر از این برمیگشت. از جمله دیدار گروه طنز و سرگرمی صدای جمهوری اسلامی با رهبر معظم انقلاب که دیداری تاریخی و غیرقابل باور محسوب میشد. غیرقابل باور از این جهت که آیتالله العظمی خامنهای در مورد ریز به ریز برنامه «صبح جمعه با شما» و شخصیتهای حاضر در آن به تفصیل سخن گفتند و از زحماتشان تقدیر کردند.

بهانه تغییر

این برنامه تا ابتدای بهار 93 تبدیل به برنامه جمعه ایرانی با تغییراتی در ساختار برنامه قبلی شده بود. یک برنامه که تا مدتی قبل به طور کاملا زنده روی آنتن پخش میرود. برنامهای که با سابقهای که از آن گفتیم برنامهای استخواندار محسوب میشود.

البته که مدیر رادیو ایران درباره دلیل این توقف به خبرگزاریها گفته است که عوامل خودشان خواستار توقف این جریان بودهاند و آنها خود عوامل این برنامه خواستند که برنامه را بهصورت مجدد طراحی کنند. او درباره تغییرات کلی رادیو ایران در سیاستها و برنامهها هم گفت و این تغییر را در راستای همان تغییرات کلی دانست، ما هم پیش از این و قبل از نوروز بیان کرده بودیم که جدول پخش جدیدی را قرار است طراحی کنیم و همچنین میخواهیم تغییراتی اساسی در شبکه رادیو ایران داشته باشیم، بنابراین دوستان در برنامه «جمعه ایرانی» خودشان خواستند به دلیل اینکه این برنامه را سالهاست روی آنتن میبرند در آن تغییراتی داشته باشند و حالا قرار است از اول مهرماه دوباره به پخش برسد.

اما نگاه سازندگان برنامه

این اخبار مدیر رادیو در حالی است که تهیهکننده این اثر از تعطیلی موقت چند هفتهای برای ترمیم و برخی بازسازیها در ساختار اعلام کرده بود. او در ادامه به سیاستهای مدیران جدید اشاره کرده و گفته بود برنامههایی مثل «جمعه ایرانی» بدون وجود مدیرانی که طرفدار برنامههای طنز و شاد باشند، نمیتوانند دوام بیاورند و ما هم منتظریم تا ببینیم صلاحدید مسئولان جدید که در راس رسانه و رادیو تصمیم گیرنده هستند، چیست.

با این توضیحات بدیهی است که دستاندرکاران «جمعه ایرانی» خواستار ادامه پخش این برنامه قدیمی رادیو ایران هستند. این برنامه یکی از معدود برنامههای قدیمی رادیو است که پخش آن تداوم داشته و فضای آن کاملا شاد و مفرح است و به همین دلیل بین شنوندگان رادیو طرفداران زیادی دارد.

ضرورت طنز از نگاه رهبری

با همه این اوصاف و با توجه به اهمیتی که موضوع طنز برای مخاطب دارد به نظر میرسد باید در این حوزه تغییراتی هم اتفاق بیفتد. موضوع طنز تا آن اندازه مهم است که رهبری در دیدارشان با مسئولین صدا و سیما در سالهای متوالی به این موضوع اشاره میکنند. این موضوع تا جایی اهمیت دارد که ایشان به طور تخصصی و حتی با جزئیات درباره این موضوع صحبت میکنند: «مراقب باشید شادی در مردم با لودگی و ابتذال و بیبندوباری همراه نشود؛ از این طریق به مردم شادی داده نشود.

همهجور میشود به مردم شادی داد؛ از نوع صحیح آن شادی داده شود. گاهی اوقات یک لطیفه یا یک تعبیرِ بجا مخاطب را شاد و خوشحال میکند؛ گاهی هم ممکن است یک آدم لوده با ده جور ادا درآوردن، نتواند آنطور شادی را ایجاد کند. شادیکردن و شادیدادن به مردم، بهمعنای لودگی نیست. یکی از آقایانی که در صدا و سیما گاهی صحبت میکند و مصاحبههای خوب و صحبتهای خوبی دارد - من گاهی گوش کردهام - اصلا شوخی نمیکند؛ اما تعبیرات و کیفیت بیانش طوری است که انسان گاهی بیاختیار لبخند به لب میآورد؛ اینطور خوب است. طنز فاخر و برجسته، یکی از هنرهاست. طنز، هنر خیلی بزرگی است. بنده با مرحوم صابری شوخی میکردم و میگفتم «طنازها»!

طنازهای واقعی را تقویت کنید، پرورش دهید و کمک کنید تا طنز بیاورند. طنز، یعنی مطلب مهمِ جدی که با زبان شوخی بیان میشود؛ محتوا و معنایی در آن هست، منتها به زبان شوخی.»

به نظر میرسد با این توضیحات و توصیفها در روزهای که رسانه ملی و شبکههای رادیو و تلویزیونی از برنامه طنز خوب و به دور از لودگی و ابتذال رنج میبرد و ضرورت دارد که برنامههای با محتوایی داشته باشد، به نظر میرسد تعطیلی شش ماهه برای برنامه جمعه ایرانی را بتوان اشتباهی استراتژیک دانست.

https://shoma-weekly.ir/fRcsnv