موتلفه اسلامی یکی از اثرگذارترین جریانات مبارزه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است
نصر عزیزی - در شماره قبل اشاره گردید موتلفه اسلامی یکی از اثرگذارترین جریانات مبارزه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است. به درستی می‌توان دلایل اصلی این نقش را در ویژگیهای اعتقادی، اخلاقی و دیدگاههای سیاسی اعضاء و نوع نگاه آرمانی آنها جستجو نمود که به برخی از تفاوتهای اساسی آنها با دیگر جریانات مبارزه اشاره می‌شود:
1- اعضای موتلفه اسلامی جریان مبارزه را از پایگاه مسجد شروع نموده‌اند و مهمترین کارکرد مسجد حضور و تجمع افرادی است که پیشانی عبادت در پیشگاه معبود به خاک گذاشته و با قبول تعبد الهی سایر امور زندگی را سامان می‌دهند. هر چند که نگاه به رفتار و سلوک حاکمان و نحوه اعمال حاکمیت آنها با دیدگاه سیاسی، بخشی از این گرایش اعتقادی است. این ویژگی نه در گروههای ملی‌گرا و لیبرال و نه در جریانات توده‌ای و کمونیستها و نه در گروهک منافقین وجود نداشت یعنی بیگانگی با مسجد همان و زاویه با مبارزات مردم به رهبری مرجع تقلید نیز همان. بنابر این اگر امام راحل در فرمایشاتشان بعد از پیروزی انقلاب مسجد را سنگر دانسته و فرمودند؛ سنگرها را حفظ کنید، موتلفه‌ای‌ها از سالها قبل از پیروزی این سنگرها را برای مبارزه انتخاب نموده‌اند که صدها تفاوت با دیگر سنگرهای مبارزه و حتی سنگرهای نظامی دارد.
2- موتلفه اسلامی ساماندهی تشکل مبارزاتی خود را با توصیه و درخواست امام راحل در سال 42 شروع نمود اگرچه برخی از یاران از قبل با گروه فدائیان اسلام و مبارزات مرحوم آیت الله کاشانی همراهی موثر داشته‌اند، ولی در دهه چهل و پنجاه همواره نگاه جمعیت موتلفه اسلامی به نوع نگاه و رهبری و هدایت و خواسته‌ها و توجه ویژه امام خمینی(ره) بوده است. در این رابطه می‌توان گفت علاوه بر نوع نگرش سیاسی امام راحل به بسیج توده‌ها وعامه مردم برای سرنگونی رژیم آمریکایی پهلوی، غالب یاران خاص و پای رکاب معظم‌له در میدانهای مبارزه، روحانیت مبارز و موتلفه‌ای‌های متشکل و مبارز و برخی از سایرین که هر سه بصورت هماهنگ دستور را از مرکزیت رهبری گرفته و به درون جامعه منتقل می‌نمودند. ولی آنچه که از ویژگیهای موتلفه‌ای‌ها بوده، در واقع کار تشکیلاتی و با برنامه‌های مخفی و گسترده توسط اعضاء بوده که در اینجا علاوه بر جهاد با جان، جهاد مالی نیز توأم بوده و به نحوی نقش پشتیبانی و تدارکاتی در بسیاری از مقاطع نمایان بود.
3- تفاوت دیگر موتلفه‌ای‌ها در نوع نگاه اعتقادی و بهتر از همه رابطه دین و سیاست در مبارزات بود. در این رابطه تکلیف کمونیستها مشخص بود که اعتقادی به دین نداشته و کعبه آمال خود را در نظام سوسیالیستی شوروی می‌دیدند. جریانات جبهه ملی و ملی‌گراها و لیبرالها با دیدگاه سکولاریستی و لیبرال دمکراسی غرب و نوع تعریفی که از دین، انسان، جامعه، حکومت، آزادی، عدالت، اقتصاد و غیره داشته‌اند، بدیهی است که میزان پایبندی آنها به مبارزه و پیامدهای آن نیز محدود، ضعیف و توأم با ذلت و سازش بود و جریانات التقاطی از جمله گروهک منافقین با زبان ساده همین تفکر منافقانه و فرصت‌طلبانه و توأم با ذلت و سازشی را که در حال حاضر دارند، با تفاوتهایی در آن زمان داشته‌اند. بنابر این از نظر سازمان و تشکیلاتی تنها جریان هدایتگر مبارزات برای تکیه‌گاه مومنین و مجاهدان مسلمان، موتلفه‌ای‌ها بوده‌اند و به همین دلیل هماهنگی و همکاری و همدلی بسیار بالایی بین علمایی که در مبارزه بوده‌اند با موتلفه‌ای‌ها وجود داشت و تأثیر این هماهنگی‌ها در ایام پیروزی و بعد از پیروزی مستدام و پایدار و در حال حاضر نیز تداوم دارد.
4- به طور خلاصه موتلفه اسلامی با الهام از امام راحل در نگاه آرمانی مبارزات خویش به دنبال تشکیل حکومت اسلامی بوده‌اند که با اراده پروردگار و مجاهدتهای انجام شده و نوع رهبری امام و حضور مردم این آرزو محقق گردید. در حالی که جریاناتی نظیر نهضت آزادی و یا جبهه از هم پاشیده ملی با حفظ سلطنت، به دنبال حداکثر حکومتی با ایده‌های دمکراسی غربی و بدون دخالت دین بوده‌اند و کمونیستها نیز خواهان حکومتی رایج به سبک سوسیالیستها در برخی کشورهای وابسته به بلوک شوروی بوده‌اند. نکته مهم و اساسی از منظر تاریخی این است که مردم باید بدانند اگر جمهوری اسلامی محقق گردید، تحقق آن تا حدودی نتیجه بسیاری مجاهدتها و شهادتها و مبارزات مؤمنانی بوده که با این اعتقاد مبارزه می‌کردند و موتلفه اسلامی نیز در صف اول این مبارزه حضور داشت.
5- ویژگی دیگر موتلفه اسلامی نسبت به سایر جریانات این بود که مبارزه را در متن توده‌ها به پیش می‌برد و در واقع این نگاه از مختصات رهبری حضرت امام بوده که معتقد بودند انقلاب با مبارزه یک قشر خاص دانشگاهی و یا دهقانی و یا روحانی و یا بازاری به پیروزی نمی‌رسد. به همین دلیل موتلفه اسلامی ضمن یارگیری در همه اقشار اجتماعی، حضور خود را در همه جریانات توده‌ای حفظ و از بازار به عنوان محل تجمع همه سلائق و کانون ارتباط مردمی و مساجد بهره بیشتری می‌برده و طبیعی بود که در بین نظام اداری و دولتی با حضور گسترده دستگاه امنیتی نفوذ کمتری بود و البته این دستگاه بوروکراسی هم به مثابه تار عنکبوت از هم گسیخته بود. لذا پایگاه مبارزاتی و مردمی موتلفه همراه با روحانیت که همواره در متن مردم حضور داشته‌اند، از رموز موفقیتها بوده هر چند که توأم با زندان و شکنجه و شهادت بود و با جرأت می‌توان گفت سایر جریانات از این پایگاه بی بهره بوده‌اند.
2- موتلفه اسلامی ساماندهی تشکل مبارزاتی خود را با توصیه و درخواست امام راحل در سال 42 شروع نمود اگرچه برخی از یاران از قبل با گروه فدائیان اسلام و مبارزات مرحوم آیت الله کاشانی همراهی موثر داشته‌اند، ولی در دهه چهل و پنجاه همواره نگاه جمعیت موتلفه اسلامی به نوع نگاه و رهبری و هدایت و خواسته‌ها و توجه ویژه امام خمینی(ره) بوده است. در این رابطه می‌توان گفت علاوه بر نوع نگرش سیاسی امام راحل به بسیج توده‌ها وعامه مردم برای سرنگونی رژیم آمریکایی پهلوی، غالب یاران خاص و پای رکاب معظم‌له در میدانهای مبارزه، روحانیت مبارز و موتلفه‌ای‌های متشکل و مبارز و برخی از سایرین که هر سه بصورت هماهنگ دستور را از مرکزیت رهبری گرفته و به درون جامعه منتقل می‌نمودند. ولی آنچه که از ویژگیهای موتلفه‌ای‌ها بوده، در واقع کار تشکیلاتی و با برنامه‌های مخفی و گسترده توسط اعضاء بوده که در اینجا علاوه بر جهاد با جان، جهاد مالی نیز توأم بوده و به نحوی نقش پشتیبانی و تدارکاتی در بسیاری از مقاطع نمایان بود.
3- تفاوت دیگر موتلفه‌ای‌ها در نوع نگاه اعتقادی و بهتر از همه رابطه دین و سیاست در مبارزات بود. در این رابطه تکلیف کمونیستها مشخص بود که اعتقادی به دین نداشته و کعبه آمال خود را در نظام سوسیالیستی شوروی می‌دیدند. جریانات جبهه ملی و ملی‌گراها و لیبرالها با دیدگاه سکولاریستی و لیبرال دمکراسی غرب و نوع تعریفی که از دین، انسان، جامعه، حکومت، آزادی، عدالت، اقتصاد و غیره داشته‌اند، بدیهی است که میزان پایبندی آنها به مبارزه و پیامدهای آن نیز محدود، ضعیف و توأم با ذلت و سازش بود و جریانات التقاطی از جمله گروهک منافقین با زبان ساده همین تفکر منافقانه و فرصت‌طلبانه و توأم با ذلت و سازشی را که در حال حاضر دارند، با تفاوتهایی در آن زمان داشته‌اند. بنابر این از نظر سازمان و تشکیلاتی تنها جریان هدایتگر مبارزات برای تکیه‌گاه مومنین و مجاهدان مسلمان، موتلفه‌ای‌ها بوده‌اند و به همین دلیل هماهنگی و همکاری و همدلی بسیار بالایی بین علمایی که در مبارزه بوده‌اند با موتلفه‌ای‌ها وجود داشت و تأثیر این هماهنگی‌ها در ایام پیروزی و بعد از پیروزی مستدام و پایدار و در حال حاضر نیز تداوم دارد.
4- به طور خلاصه موتلفه اسلامی با الهام از امام راحل در نگاه آرمانی مبارزات خویش به دنبال تشکیل حکومت اسلامی بوده‌اند که با اراده پروردگار و مجاهدتهای انجام شده و نوع رهبری امام و حضور مردم این آرزو محقق گردید. در حالی که جریاناتی نظیر نهضت آزادی و یا جبهه از هم پاشیده ملی با حفظ سلطنت، به دنبال حداکثر حکومتی با ایده‌های دمکراسی غربی و بدون دخالت دین بوده‌اند و کمونیستها نیز خواهان حکومتی رایج به سبک سوسیالیستها در برخی کشورهای وابسته به بلوک شوروی بوده‌اند. نکته مهم و اساسی از منظر تاریخی این است که مردم باید بدانند اگر جمهوری اسلامی محقق گردید، تحقق آن تا حدودی نتیجه بسیاری مجاهدتها و شهادتها و مبارزات مؤمنانی بوده که با این اعتقاد مبارزه می‌کردند و موتلفه اسلامی نیز در صف اول این مبارزه حضور داشت.
5- ویژگی دیگر موتلفه اسلامی نسبت به سایر جریانات این بود که مبارزه را در متن توده‌ها به پیش می‌برد و در واقع این نگاه از مختصات رهبری حضرت امام بوده که معتقد بودند انقلاب با مبارزه یک قشر خاص دانشگاهی و یا دهقانی و یا روحانی و یا بازاری به پیروزی نمی‌رسد. به همین دلیل موتلفه اسلامی ضمن یارگیری در همه اقشار اجتماعی، حضور خود را در همه جریانات توده‌ای حفظ و از بازار به عنوان محل تجمع همه سلائق و کانون ارتباط مردمی و مساجد بهره بیشتری می‌برده و طبیعی بود که در بین نظام اداری و دولتی با حضور گسترده دستگاه امنیتی نفوذ کمتری بود و البته این دستگاه بوروکراسی هم به مثابه تار عنکبوت از هم گسیخته بود. لذا پایگاه مبارزاتی و مردمی موتلفه همراه با روحانیت که همواره در متن مردم حضور داشته‌اند، از رموز موفقیتها بوده هر چند که توأم با زندان و شکنجه و شهادت بود و با جرأت می‌توان گفت سایر جریانات از این پایگاه بی بهره بوده‌اند.