نگاه

تداوم یک سوال بی پاسخ

انتظار این بود که دولت و به ویژه اتاق فکر اقتصادی دولت یعنی سازمان برنامه و بودجه، نفت و گاز و میعانات گازی را به عنوان یکی از بخش‌های درآمدی دولت تحت عنوان انفال طبقه‌بندی کند، اما این کار را نکرد. رؤسای دولت‌ها هم گرفتار جنگ و تهاجم فرهنگی و مشکلات ناشی از آن بودند و رفتند در اتاق جنگ سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و نهایتاً نظامی، که عمدتاً دغدغه امنیت ملی را داشتند. هیچ کس از طراحان برنامه و بودجه نپرسید پس تکلیف اصل 45 قانون اساسی و موضوع انفال و بخش‌های عظیم درآمدی آن در بودجه سالیانه چه می‌شود؟
محمد کاظم انبارلویی- تاریخ ایران در یکصد سال اخیر با تاریخ پیدایش نفت و نقش آن در سیاست و اقتصاد کشور عجین است. ما یک نهضت به همین نام در تاریخ کشور داریم که قطعه مهمی از تاریخ معاصر است.

انگلیسیها در قرارداد رژی با زیرکی نفت را دیده بودند. با آنکه از این قرارداد بوی توتون و تنباکو میآمد، اما زیر دود و دم این قرارداد، موضوع نفت خوابیده بود. برخی فکر میکنند سابقه تاریخی نفت به قرارداد دارسی میرسد حال آنکه چنین نیست.

قرارداد امتیاز ایجاد راهآهن در سال 1250 شمسی با بارون ژولیوس رویتر و قرارداد دادن امتیاز توتون و تنباکو در سال 1267 در زمان ناصرالدین شاه بوی نفت میداد. قرارداد دارسی در سال 1280 اولین قراردادی بود که بدون پوشش، موضوع نفت را رونمایی میکرد. هفت سال پس از این قرارداد، چاه انگلیسیها در مسجد سلیمان به نفت رسید.

حساب و کتاب نفت را در اقتصاد ایران باید قبل از انقلاب و بعد از انقلاب رصد کرد. متاسفانه در دانشکدههای عریض و طویل اقتصادی کشور و نیز دانشکدههای حسابداری، پایاننامههایی که معطوف به این مسئله مهم باشد، وجود ندارد.

حساب و کتاب نفت قبل از انقلاب بوی غارت و خیانت و حیف و میل می دهد. بعد از انقلاب ارزش افزوده سرمایهگذاریها در حوزه نفت و گاز و نیز سرمایهگذاریهایی که از این منبع در حوزه صنعت، کشاورزی و تجارت خارجی کردهایم زیر ساختهایی را در ایران فراهم کرده است که از هر بحران اقتصادی میتوانیم به راحتی عبور کنیم.

اما انتظار این بود که دولت و به ویژه اتاق فکر اقتصادی دولت یعنی سازمان برنامه و بودجه، نفت و گاز و میعانات گازی را به عنوان یکی از بخشهای درآمدی دولت تحت عنوان انفال طبقهبندی کند، اما این کار را نکرد. رؤسای دولتها هم گرفتار جنگ و تهاجم فرهنگی و مشکلات ناشی از آن بودند و رفتند در اتاق جنگ سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و نهایتاً نظامی، که عمدتاً دغدغه امنیت ملی را داشتند.

هیچ کس از طراحان برنامه و بودجه نپرسید پس تکلیف اصل 45 قانون اساسی و موضوع انفال و بخشهای عظیم درآمدی آن در بودجه سالیانه چه میشود؟

https://shoma-weekly.ir/q7AwBV