موزه‌ها زیر ساخت گردشگری
عمده‌ترین جاذبه‌های گردشگری جنگ در دنیا شامل جبهه‌ها و مناطق نبرد، یادمان‌های جنگ و قربانیان آن، قبرستان‌های کشتگان جنگ و موزه‌های جنگ و صلح می‌شود. حتی اگر بازدیدکنندگان نگاه ایدئولوژیک هم به جنگ نداشته باشند، دوست دارند به دیدن جاهایی بروند که در این سال‌ها در کتاب‌ها خوانده‌اند و در فیلم‌ها تماشا کرده‌اند.
موزه‌های جنگ نقطه‌ای است که هنر هنرمندان با استناد به واقعیت‌های جنگ در کنار یاد مقاومت و سلحشوری‌ها و مبارزه‌های رزمندگان در میدان‌های نبرد قرار می‌گیرد تا علاوه بر آگاهی بخشی درباره تاریخ نبرد‌ها، روحیه مردم یک سرزمین را قوی و سرزنده نگه دارد. استفاده از مجسمه‌ها، عکس‌های ماندگار، آثار گرافیکی در این موزه‌ها کاربرد بسیار دارد.
موزه‌های جنگ دنیا
موزه‌های جنگ در دنیا به عنوان زیر ساختهای جذب گردشگر جنگ به شمار می‌روند و هرساله شمار بسیاری از گردشگران کشورهای مختلف را به خود جلب می‌کنند. معروف‌ترین آن‌ها هم متعلق به کشورهایی است که نامشان در تاریخ جنگ برجسته است. موزه نیروی هوایی آمریکا، موزه جنگ کره‌شمالی که در بخشی از «پیونگ یانگ»، به عنوان نمادی از جنگ این کشور با آمریکا به‌چشم می‌خورد نمونه‌های معروفی از موزه‌های مخصوص جنگ هستند. اما در این میان، شاید موزه جنگ امپراطوری یا همان امپریال با ۷ شعبه در شهرهای مختلف انگلیس، موزه یادمان دیوار برلین و موزه جنگ روسیه در نوع خود شاخص‌تر باشند. موزه جنگ جهانی دوم در لهستان هم جزء بر‌ترین موزه‌های جهان از نظر طراحی قرار گرفته است.
موزه‌ای به اندازه یک شهر
بازمانده تجهیزات جنگی آمریکا در دوران حمله سراسری به خاک ویتنام، امروزه علاوه بر جاذبه گردشگری تبدیل به نمادی از مقاومت مردم ویتنام شده است. سنگرهای بتونی زیر هتل مرکزی شهر هانوی و تونلهای پر پیچ و خم ۲۰۰ کیلومتری زیر شهر هوشی‌مینه که برای مقابله با آمریکا حفر شده بود، اکنون به جای عبور ویت کنگ‌ها، محل عبور و مرور گردشگران سراسر جهان در صلح و آرامش شده که هر گام آن‌ها باعث ایجاد رونق گردشگری در ویتنام می‌شود. بقایای به جای مانده از جنگ یکی از مهم‌ترین عواملی است که در کنار سواحل زیبا و طبیعت جنگلهای این کشور کمک کرده ویتنام با میانگین ۶۰۰ هزار گردشگر در ماه، به چهارمین مقصد گردشگران جهان تبدیل شده است و از اکنون خود را برای جذب ۱۰ میلیون گردشگر در سال ۲۰۲۰ آماده کند. در تمام این سال‌ها دولت ویتنام برای جذب گردشگر به واسطه آثار به جای مانده از جنگ با آمریکا برنامه ویژه‌ای داشته و این یعنی رونق گردشگری در سایه جنگ! حال اگر ماجرا را مقایسه کنید با وضعیتی که در سالهای بعد از جنگ برای خرمشهر و مظهر مقاومت مردمی رقم زده شد، دیگر صحبتی باقی نمی‌ماند!
از ملیتا تا کابل
اگر به غرب آسیا هم سری بزنیم می‌بینیم کشور لبنان نیز به واسطه سالهای طولانی مقاومت دربرابر اسرائیل تجربه‌های خود در این زمینه را برای جذب گردشگر به کار بسته است. موزه ملیتا برای یادبود جنگ
۳۳ روزه و احداث یک پارک تفریحی در نقطه صفر مرزی با فلسطین اشغالی توانسته فرصت گردشگری مضاعفی برای این کشور ایجا کند که بسیار باب طبع مسافرین ایرانی است. جالب است که در عراق نیز از زمان صدام موزه‌ای به نام مرکز فرهنگی جنگ وجود دارد. حتی در حالی‌که افغانستان از موزه رسمی جنگ محروم است، اخیرا در کابل نیز توسط یک نفر موزه‌ای خصوصی آثار جنگی راه اندازی شده که آثاری دیدنی به قدمت بیش از یک قرن از تفنگ‌های سرپر و تیربارهای بریتانیایی گرفته تا توپ‌های ساخت افغانستان و لاشه هواپیما و بالگردهای روسی در آن موجود است. ارزش این موزه خصوصی توسط فرماندهان ناتو بیش از یک میلیون دلار
قیمت‌گذاری شده است.
موزه‌های دفاع مقدس ایران
در ایران نیز طی سالهای اخیر موزه‌های دفاع مقدس سر و شکل تازه‌ای گرفته‌اند. باغ موزه‌های دفاع مقدس تهران، کرمان و همدان چند سالی هست که پذیرای بازدید کنندگان هستند. موزه دفاع مقدس خرمشهر با آثار هنری زیبا و ماندگار در ساختمانی که آثار جنگ را بر پیکره خود دارد و موزه دفاع مقدس کرمانشاه از مشهور‌ترین موزه‌های دفاع مقدس ایران هستند. موزه صلح تهران نیز توانسته به عنوان تنها موزه صلح خاورمیانه و عضوی از ۱۵۰ موزه شبکه بین المللی موزه‌های صلح جهانی صاحب اعتبار باشد. خبرهایی هم از آغاز احداث موزه‌های دفاع مقدس در کردستان، اهواز و بوشهر و ساخت فرهنگسرای دفاع مقدس در اصفهان به گوش می‌رسد. حتی برخی از این موزه‌ها شهیدان گمنام دفاع مقدس را در آغوش خود جای داده‌اند و به زیارتگاه تبدیل شده‌اند. با این وجود هنوز این موزه‌ها در جذب مخاطب بالقوه ایرانی و معرفی جهانی خود مسیری طولانی در پیش دارند. در این راستا به نظر می‌رسد احداث موزه‌ها و باغ موزه‌های دفاع مقدس در استانهایی که پذیرای گردشگر زیارتی داخلی و خارجی بسیار هستند مانند قم و مشهد مقدس بسیار تاثیر گذار خواهد بود. با برگزاری اردوهای راهیان نور در استانهای مختلف و اثرگذاری بالای بازدید این موزه‌ها بر زائران سرزمین‌های دفاع مقدس، لزوم احداث موزه‌های دفاع مقدس مستقل در هریک ازاین استان‌ها بیش از پیش به نظر می‌رسد. به امید روزی که هر استان کشورمان یک موزه بی‌بدیل دفاع مقدس مبتنی بر تجربیات بومی دفاع از ایران اسلامی از رزمندگان آن دیار به یادگار داشته باشد.
