گفتگو : محمد مهدی شیخ صراف- بسیاری از جشنواره هایی که در کشور برگزاری می شوند داعیه بین المللی بودن دارند. مسئله
بین‌المللی شدن جشنواره فجر و فرایند بین المللی شدن آن مسئله ای است که در هیاهوی بزرگترین سینمای ایران مهجور مانده و کمتر مورد توجه واقع شده است. همین مسئله ما را بر آن داشت تا به سراغ «محمد رضا عباسیان» دبیر سابق جشنواره فیلم فجر برویم و در این رابطه نظر او را جویا شویم. متن زیر شرح گفتگو با او به عنوان دبیر سی و یکمین جشنواره فیلم فجر و مدیر سابق موسسه رسانه های تصویریاست که تجربه حضور در جشنواره های بین المللی مختلفی را به عنوان فیلمساز، داور و مدیر سینمایی دارد.
آقای عباسیان، از جشنواره امسال شروع کنیم. آیا سطح برگزاری این جشنواره در حد بین المللی بود؟
جشنواره سی و دوم که در حوزه سینمای ایران برگزار شد به لحاظ اجرایی نمره قابل قبولی خواهد گرفت و باید به تیم برگزار کننده جشنواره خسته نباشید گفت، اما متأسفانه به همان اندازه از لحاظ محتوایی نمره قابل قبولی نمی گیرد زیرا فیلم‌هایی در جشنواره حضور داشتند که قطعا در شأن انقلاب و در شأن جشنواره‌ای با نام فجر نبودند. این درحالی است کهما به سینما نگاه ایدئولوژیک داریم و اتفاقا نگاه‌مان به رسانه، نگاه ابزاری است برای همین هم هست که با سینمای هالیوود که تلاش دارد تا افکار عمومی را در جهت
استراتژی‌ها و سیاست‌های استکبارانه اش هدایت کند مخالفیم، در طرف مقابل سینمایی چون سینمای هالیوود فیلمسازانی هم هستند که بر اساس ارزش و نگاه ملی، نگاه استکبارستیزانه و حتی نگاه اسلامی ما فیلم می‌سازند اما هیچ حمایتی از آنان صورت نمی گیرد، جشنواره فجر باید فضای بروز این استعدادها در دنیا باشد.
این حمایت از فیلمسازهای هم‌فکر در دیگر کشورها چطور انجام می‌شود؟
حمایت جشنواره فجر از چنین استعدادهایی کار عجیبی نیست این همان کاری است که دوبی در راستای سیاست‌های خودش از سالهای گذشته انجام می داد، به طوری که بخش مسابقه دوبی سالیان سال فقط عربین فیلم بود یعنی تعیین کرده بودند که هم فیلمساز و هم موضوع فیلم، باید عربی باشد برای این گونه فیلم‌ها جایزه صد هزار دلاری هم در نظر گرفتند بعد از مدتی هم بخش سینما و آفریقا را به جشنواره شان اضافه کردند در واقع جشنواره ای مانند دوبی سعی دارد تا در جهت اهداف و سیاست‌هایش، فیلمساز رشد بدهد بنابراین چرا ما نباید به فکر باشیم و چرا نباید از فیلم‌هایی که مطابق با تفکر استراتژیک ما است و نگاه استکبارستیز، ضد استعماری و اسلامی دارد را حمایت کنیم. اگر از چنین فیلم‌ها و فیلمسازانی تجلیل و حمایت شود، مسلما بعد از 5 تا 10 سال جشنواره فجر که جایگاه ویژه‌ای هم دارد الگوی تمامی جشنواره‌های فیلم در کشور خواهد شد، نه تنها جشنواره فجر بلکه جشنواره فیلم کودک، سینما حقیقت، و فیلم کوتاه تهران که سه جشنواره مطرح و مرجع در کشور هستند می توانند در این راستا الگوسازی کنند اما متأسفانه تا به حال چنین اتفاقی به صورت جدی شکل نگرفته است.زمانی در جشنواره سینما حقیقت مهمانانی که در طول سال‌ها در این جشنواره دعوت می شدند که بعدها بسیاری از آن‌‌ها از فیلم وطن فروشانه یک خانواده محترم آقای بخشی حمایت کردند و سرمایه گذاران فیلم هم از بین همین مهمانان خارجی جشنواره سینما حقیقت بودند. یعنی نتیجه چند سال بخش بین المللی جشنواره ما این شد که در خدمت یک شخص و یک فیلم ضد ایرانی درآمد!
به هر حال بخش بین الملل در سالهای گذشته کارکردهای مثبتی هم داشته است. این‌طور نیست؟
در زمان گذشته بخش بین الملل جشنواره دو کارکرد مهم داشت. از جمله مهم ترین کارکرد آن این بود که علاقه‌مندان می توانستند فیلم هایی را ببینند که امکان دیدنش را نداشتند، بنابراین مسئولان این بخش، فیلم‌ها را انتخاب می کردند، سانسور می کردند و در جشنواره به نمایش
می‌گذاشتند، لذا از بخش بین الملل جشنواره به خصوص در سال 74،75،76 استقبال بسیار زیادی از بخش بین الملل صورت می گیرد، کارکرد دوم این بود که نمایندگان فستیوال‌های مطرح فیلم ها را می دیدند و بعد انتخاب کرده و خریداری می کردند اما در حال حاضر هر دو کارکرد بخش بین الملل از بین رفته است، زیرا دیگر جامعه به راحتی به فیلم های مختلف دسترسی دارند از طرفی نمایندگان فستیوال ها که در جشنواره حاضر می شوند مدیران مطرح آن فستیوال نبوده و در حقیقت نمایندگان دسته چندم به ایران می آیند.
این مسئله به شیوه حضور بین المللی ایران در دیگر جشنواره های هم بر می گردد؟
در حال حاضر هنوز هم دست اندرکاران در بخش بین‌الملل در جشنواره کن و برلین غرفه می گیرند و پوستر می‌زنند و معیارشان هم برای این حضور این است که نمایندگان جشنواره‌ها را ببینند و فیلم هایشان را عرضه کنند. انگار کار بین المللی هنوز هم در این موضوع خلاصه می شود که فیلم‌ها را به مدیران جشنواره‌ها برسانند در حالی که این روش در دنیای امروز که دنیای اینترنت و ایمیل است جوابگو نیست. بنابراین نه تنها بخش بین الملل جشنواره فجر بلکه در کل بخش بین الملل تمامی جشنواره‌های ما و همچنین سینمای ما باید دچار یک دگردیسی شود.
بخش بین الملل جشنواره های ما چه کارکردهای دیگری علاوه بر حضور آثار خارجی دارند؟
در رابطه با جشنواره بین المللی امسال فجر نیز می‌توان آن را به سه بخش تقسیم کرد که یک بخش مربوط به بخش کارگاه ها بود که خوشبختانه اساتید بسیار خوبی در آن حضور داشتند و بسیار خوب برگزار شد، بخش دیگر بین المللی جشنواره هم مربوط به سینمای ایران است که متأسفانه در این بخش عقب گرد داشتیم و شاید یکی از دلایلش هم به خاطر این بود که مسئولیت‌ها دیر به برگزیدگان سپرده شد و در کل فیلم‌های خوبی در
بخش بین الملل نداشتیم و می توان گفت که اتفاق درخشانی در بخش های ویژه‌ای که در کنار بخش مسابقات وجود دارد صورت نگرفت. وضعیت برگزاری بازار جشنواره نیز امسال نمره مردود خواهد گرفت. به گونه ای که به جرأت می‌توان گفت که بدترین بازار در چند دوره اخیر، بازار این دوره جشنواره فجر بود و برگزیده کنندگان جشنواره باید درکیفیت برگزاری بازار تجدید نظرکنند.با تمام این اوصاف به طور قطع نباید بخش بین الملل تعطیل و حذف شود بلکه باید روش‌ها را تغییر داده و از الگوهای جدیدی پیروی کنیم که این موضوع را ما پیشنهاد داده ایم و مسلما روش‌ها و الگوهای جدید نیاز به دوره‌ای چند ساله و سیاست گذاری‌های مناسب دارد. آن چه که امروز باید به آن دقت کنیم این است که بخش بین الملل جشنواره فجر و همچنین جشنواره های دیگر مثل فیلم کودک باید دچار تغییرات اساسی شود و ادامه این وضعیت، مناسب جشنواره های ما نخواهد بود.
