سال 1391 برای بازار نشر، سالی پر فراز و فرود بوده و بازار نشر در این سال نوسان زیادی داشته؛ تغییر ارزش ریال و دلاردر تقابل با هم، تغییرات در میزان واردات ملزومات اولیه کتاب از کاغذ و ابزارهای چاپ همه و همه دلایلی برای این فراز و فرودها بوده است. عده‌ای معتقدند برگزاری نمایشگاه کتاب به دلایل مختصات زمانی و مکانی آن نمی‌تواند دلیل مناسبی برای محبوبیت و فروش کتاب باشد. دلیل این امر هم شرایط خاص نمایشگاه بین‌المللی کتاب است که در آن زمان مردم از نقاط مختلف کشور برای خرید کتاب به سمت آن سرازیر می‌شوند. نمایشگاه همیشه مجال مناسبی برای فروش ناشران مستقل و غیرمستقل کشور است. خرید و فروش کتاب در دوره‌های مختلف سال کاملاً متنوع و متفاوت است، مثلاً بعد از اتمام برپایی نمایشگاه کتاب، بازار کتاب برای مدتی دچار رکود و نزول می‌شود. در فصل تابستان خرید گونه دیگری از کتاب‌ها رونق می‌گیرد و خرید رمان و داستان بیشتر رشد می‌کند. با فرارسیدن پاییز و آغاز ایام بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها، دوباره فروش کتاب رشد می‌کند و شش ماهه پایان سال با فراز و فرود در نمودار فروش کتاب همراه است. اما این روند نسبتاً طبیعی در سال 91 درست نبود. در این سال به خصوص در نیمه دوم آن کتاب به دلیل وضعیتی که برای قیمت کاغذ به وجود آمد، رکود قابل توجهی پیدا کرد؛ بسیاری از کتاب‌ها چاپ نشدند و بسیاری از کتاب‌ها هم با شمارگان پایین به بازار عرضه شدند. با همه این حواشی کتاب‌هایی مانند رمان «قیدار» نوشته رضا امیرخانی و «مفاتیح الحیاه» نوشته آیت‌ا... جوادی آملی فروش بسیار خوبی داشتند. عده‌ای معتقدند که در بین این دو اثر می‌توان کتاب مفاتیح‌الحیات را محبوب‌ترین کتاب سال 91 دانست. اثری که در نمایشگاه کتاب سال 91 بیشترین فروش را داشت. برای سالی که گذشت، جز معدودی از کتاب‌ها، نمی‌توان عناوین زیادی از پرفروش‌ها را نام برد که مدت زیادی در میان فهرست پرفروش‌ها مانده باشند. تعداد مشخصی از این کتاب‌ها، از همان عناوینی هستند که در نمایشگاه دیده شدند و حضورشان در نمایشگاه در حکم تبلیغی برای آنها حساب می‌شد. با این وجود می‌توان به تعدادی از کتاب‌های شاخص در حوزه‌های مختلف که در سال 91 به فروش قابل توجهی رسیدند، اشاره کرد:
ادبیات انقلاب
در حوزه کتاب‌های دفاع مقدس و ادبیات انقلاب اسلامی، «نورالدین پسر ایران»، «دا»، «پایی که جا ماند» و «خاطرات عزت‌شاهی» همواره در میان عناوین پرفروش سال گذشته جا داشته‌اند. «شرح اسم» کتاب مفصلی که درباره زندگی رهبر انقلاب توسط هدایت‌الله بهبودی تهیه و تدوین شده نیز یکی از عناوین پر سر و صدا و همواره پرفروش بود. «معارف انقلاب» (مروری بر دیدگاه‌های رهبر معظم انقلاب درباره انقلاب اسلامی) و «روشنای علم» اثر رهبر انقلاب هم از دیگر کتاب‌های مشابهی هستند که میزان فروش‌شان هم با «شرح اسم» مشابهت دارد.
ادبیات نوجوان
در زمینه ادبیات نوجوان، اگر بخواهیم رمانی تألیفی از نویسندگان داخلی را نام ببریم که از طرف مخاطبان با استقبال قابل توجهی روبرو شد، باید به «هستی» نوشته فرهاد حسن‌زاده اشاره کنیم که داستان آن درباره سال‌های جنگ و آوارگی یک خانواده بوده و شخصیت اصلی آن هم یک دختر نوجوان است.
ادبیات داستانی
اگر بخواهیم به چند رمان پرفروش از نویسندگان داخلی در حوزه سنی بزرگسال اشاره داشته باشیم، باید از «قیدار» رضا امیرخانی و «سووشون» سیمین دانشور نام ببریم. «اتحادیه ابلهان» هم یکی از رمان‌های بزرگسالی بود که با وجود انتشارش در نیمه دوم سال، با استقبال خوبی مواجه شد.
دین
کتاب «مفاتیح‌الحیاه» نوشته آیت‌الله جوادی‌آملی هم از کتاب‌های پرفروش و قابل توجه حوزه دین است که از نمایشگاه کتاب سال 91 با فروش بالایی پا به بازار نشر گذاشت و در نیمه اول سال فروش بسیار عجیبی داشت. این اثر تا پایان سال گذشته به رکورد باورنکردنی 92 چاپ دست یافت. با نزدیک شدن ایام عزاداری ماه محرم، فروش کتاب «مختارنامه» و دیگر کتاب‌های مرتبط با عاشورا بالا رفت یا با رسیدن ایام 22 بهمن و جشن انقلاب، فروش کتاب‌هایی چون خاطرات عزت شاهی افزایش پیدا کرد. در حوزه تاریخ، «تاریخ بیداری ایرانیان» و «اقتدارگرایی ایران عصر قاجار» از کتاب‌هایی بودند که در سال گذشته چندباره در میان لیست عناوین پرفروش بازار نشر قرار گرفتند.
هنر
در زمینه کتاب‌های هنری هم عناوینی بوده‌اند که مدتی فروش خوبی داشته و مدتی بعد جای خود را به عناوین دیگر داده‌اند. «سه‌گانه فاضل نظری»، «مجموعه اشعار سهراب سپهری» و مجموعه اشعار هوشنگ ابتهاج از کتاب‌هایی بودند که در مواقع مختلف سال فروش بالایی در حوزه شعر داشتند.
در حوزه کتاب‌های علمی، عناوین چندان شاخصی وجود ندارند که بتوان از آنها نام برد. اما کتابی مانند «نظریه‌ای برای همه‌چیز» چندین‌بار به فهرست پرفروش‌ها راه پیدا کرد. این کتاب نوشته استیون هاوکینگ فیزیکدان شناخته‌شده انگلیسی است که شامل نظریات جدید این دانشمند دگراندیش است.
«گلاب» پروژه جدید هالیوود
«گلاب» نام فیلمی است که فیلم‌نامه آن توسط جان استوارت از روی رمان «... بعد آنها به دنبال من آمدند» مازیار بهاری نوشته خواهد شد. ماجرای کتاب، خاطرات 118 روز زندان خبرنگار بی‌بی‌سی است که در زمان فتنه 88 به ایران آمده بود. این کتاب داستان او را روایت می‌کند، در‌حالی‌که نامزد حامله‌اش پائولا را در لندن گذاشته و به ایران آمده و در شلوغی فتنه سال 88 به زندان اوین می افتد و 118 روز در آن به‌سر می‌برد. «گلاب» هم لقبی است که او به زندانبانش داده. ظاهراً وی از روی بوی گلاب زندانبانش را می‌شناخته. ساخت این فیلم از ماه ژوئن یا جولای سال جاری آغاز می‌شود و قرار است سال 2014 این فیلم رسماً منتشر شود. جان استوارت که سابقه مجریگری مراسم بزرگی مثل اسکار هفتاد‌و‌هشتم را در کارنامه دارد، برای اولین فیلمش یک کار ضد ایرانی را انتخاب کرده تا بلکه بتواند با جوایز احتمالی جایی در بین کارگردانان مشهور پیدا کند. فعلاً دو کمپانی «باس بوی پروداکشن» و «اد لات اینترتینمنت» ساخت این فیلم را بر عهده گرفته‌اند.
یک بازی جنجالی
درباره روابط ایران و آمریکا
آرگو برخلاف انتظار به‌شدت با استقبال منتقدان و جشن‌های سینمایی مواجه شد و اسکار بهترین فیلم سال را هم به نام خود ثبت کرد. آرگو ماجرای تسخیر سفارت آمریکا پس از انقلاب اسلامی و فراری‌دادن شش کارمند سفارت توسط مأمورین سازمان سی.آی.ای را روایت می‌کند. اما شاید جالب باشد که بدانید قبل از تولید و پخش «آرگو»، پروژه دیگری بر اساس واقعه تسخیر لانه جاسوسی کلید خورده بوده: یک بازی کامپیوتری با نام 1979:The Game. نوید خونساری؛ سینماگر ایرانی‌الاصل شناخته‌شده‌ای است که طی دهه گذشته در صنعت بازی‌های کامپیوتری فعالیت کرده‌است. خونساری از 2001 تا 2005 ساخت کات‌‌سین(صحنه‌های نمایشی) بازی‌هایی مانند «مکس پین»را بر عهده داشته‌است. در سال 2011، خونساری از ساخت یک بازی کامپیوتری با نام 1979 The Game خبر داد. این بازی به ماجرای تسخیر سفارت آمریکا در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی می‌پردازد و گفته خونساری می‌تواند با توجه به مضمون و ساختار روایی‌اش دنیای گیم را تکان دهد.
«رسوایی» در قم دیده نمی‌شود
«رسوایی» تازه‌ترین اثر مسعود ده‌نمکی با گذشت حدود بیست روز از اکران در سینماها، به فروش حدود دو میلیارد تومانی دست پیدا کرد. این در حالی است که اکران این فیلم با توجه به آماده‌نبودن کپی‌‌های فیلم، عملاً از روز اول فروردین‌ماه آغاز شده است. نکته جالب توجه درباره این فیلم که درمقایسه با اخراجی‌ها، سی سینما هم کمتر در اختیار دارد، این است که با وجود اینکه «رسوایی» فیلمی طنز نیست، باز هم موفق به فتح گیشه شده است و توانسته ارتباط خوبی با مردم برقرار کند. موضوع دیگری که در رابطه با «رسوایی» وجود دارد این است که با وجود فروش خوب روزانه 7 میلیون تومان در سینماهای مشهد، در شهر قم مجوز اکران نگرفته است. داستان فیلم سینمایی «رسوایی» از این قرار است که افسانه دختر بدنام محل است که مورد توجه همسایه‌ای از اهالی است. این دختر به‌دلیل بدهی‌های خود و پدرش در آستانه فروپاشی اخلاقی است. او پس از ربودن سفته‌های پدرش به‌هنگام فرار با حاج یوسف روحانی زاهد محل آشنا می‌شود و...
هیأت تراز انقلاب اسلامی
«فانوس» سلسله کتب و جزواتی است که به همتِ جامعه ایمانی مشعر منتشر می‌شود. موضوع اصلی و هدف از انتشار «فانوس» ترسیم حدود و ثغورِ هیأت تراز انقلاب اسلامی است. در مقدمه فانوس، هیأت تراز انقلاب اسلامی، چنین تعریف شده است: «هیأتِ تراز انقلاب اسلامی، همان قله‌ای است که باید به سویش حرکت نمود. همان هیأتِ الگویی که گوشه گوشه و لحظه لحظه‌اش مورد رضایت امام عصر(عج) باشد. هیأتی که شایسته برپایی در حضور حضرتش باشد. هیأتی آماده حضور و ظهور... ترسیم بایسته‌ها و شایسته‌های چنین هیأتی، هرچند سخت و دشوار می‌نماید اما لازم است و ضروری...». شماره نخست «فانوس»، که فانوس به دست گرفته است و می‌کوشد تا شاید بتواند برخی از ابعاد مختلف هیأت تراز انقلاب اسلامی را روشن کند، سخنرانی حجت الاسلام و المسلمین علیرضا پناهیان را پیرامون ضرورت جریان‌سازی و گفتمان‌سازی منتشر کرده است. فانوس به همت جامعه ایمانی مشعر، در قطع خشتی دو رنگ، در شمارگان 5000 نسخه و به قیمت 1000 تومان منتشر شده است.
