برنامه اصلی دین
یکی از مهمترین وظایف دین الهی، گسترش و تعمیق معنویت در میان همه ابنای بشری است.
همه آنچه انسان را نیازمند دین وایمان می‌کند در معنویت نیز وجود دارد. اگر چه در متون دینی کلمه‌ای که آن را به معنویت ترجمه کرد وجود ندارد، اما مجموعه کلمات «ایمان» پرهیزکاری، باورمندی، فضیلت‌گرایی، پایبندی به احکام و مناسک دینی، روح و کالبد معنویت‌اند و تفکیک آنها از هم ممکن نیست.
دین بسیاری از منویات خود را از رهگذر معنویت اجرا می‌کند، احکام و آموزه‌های عقیدتی، بخشی از اهداف دین را برآورده می‌سازند، اما بخش دیگر از برنامه‌های دین درگرو معنویت‌گستری و اخلاق‌گرایی دینداران است. دین به کمک معنویت درونی انسانها، تعادل آنان رادر زندگی حفظ می‌کند و راه رشد را پیش چشمشان می‌آورد.
مبانی دینی معنویت عبارتند از:
1- اعتقاد به عالم غیب
2- اعتقاد به هدف‌مندی آفرینش
3- باور به اختیار انسان و نفی جبر
4- بازخورد‌گرایی نظام آفرینش (هرکنش، واکنشی مناسب با آن دارد)
5- قابلیت انسان برای صعود و سقوط
6- نظارت عینی و همیشگی و عادلانه خدا بر انسان و اعمالش
فقدان هر یک از اصول فوق پایه‌های معنویت‌گرایی را در انسان می‌لرزاند و آن را فاقد توجیه عقلی می‌کند. زیرا تمام اصول فوق عناصر و مقدّمات دینداری هستند. بنابر این نمی‌توان به معنویتی آزاد از دین، باور و التزام داشت و یکی را بدون دیگری، ممکن و مطلوب دانست.
نیاز انسان معاصر به معنویت
انسان معاصر که طعم تلخ ابتذال و ناپیوستگی به مبدأ اعلی را چشیده خواهان پیدا کردن نسبتی با معنویت است، لذا امید به معنویت‌گرایی در جهان افزایش یافته، سّر نیاز انسان امروز به معنویت مربوط به کارکردها و نقش‌آفرینی‌های معنویت در زندگی پیچیده بشر امروزین است.
انسان به همان اندازه که به حیات طیبه یا زندگی معنوی نیاز دارد، به زندگی معنا‌دار نیز نیازمند است. « مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاهً طَیِّبَهً وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا کَانُواْ یَعْمَلُونَ » (نحل87)
هر کس- از مرد یا زن- کار شایسته کند و مؤمن باشد، قطعاً او را با زندگى پاکیزهاى، حیاتِ [حقیقى] می‌بخشیم، و مسلماً به آنان بهتر از آنچه انجام می‌دادند پاداش خواهیم داد.
حیات طیبه در زندگی اجتماعی متبلور است و در زندگی اجتماعی، سرنوشت انسانها به یکدیگر وابسته است.
آسیب‌پذیری معنویت
یکی از مهمترین آسیب‌های معنویت بی مبالاتی نسبت به حقوق شرعی و وظایف ظاهری است. برخی به این بهانه که اصل و مقصود از معنویت، توجه قلبی است، آداب شرعی و مناسک را کوچک می‌شمارند و اهتمام در خوری به آنها ندارند. غافل از اینکه، عباراتی که از جانب خداوند تشریع شده‌اند، روح معنویت را در دل و جان انسان زنده نگه می‌دارند و مانع مرگ و تضعیف آن می‌شوند. به همین دلیل ترک یا سهل‌انگاری در آنها شمع معنویت و زندگی قدسی را در شبستان روح انسان خاموش می‌کند و اندک اندک تاریکی همه جای وجود آدمی را فرا می‌گیرد.
اهداف غرب از معنویت‌زدایی
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار 1/11/93 خود با ورزشکاران و قهرمانان مسابقات آسیایی، فرمودند: در دنیایی که دین‌زدایی و عفت‌زدایی، در دستور کار مراکز بین‌المللی و امپراتوری رسانه‌های جهانی قرار گرفته است و موضوع برهنگی و بی عفتی به صورت گسترده ترویج می‌شود. نشان دادن مظهر معنویت، به وسیله یک جوان ورزشکار ایرانی، در واقع معرفی توانایی ایستادگی معنوی ملت ایران در مقابل این موج عظیم انحرافی درجهان است.
اهداف غرب از معنویت زدایی که به مبانی دینی آن مربوط است، عبارتند از: 1- نفی وحی و الهی بودن دستورات و قوانین اسلامی – قرآنی 2- محدود کردن اهداف زندگی به دنیا و مادیات و نفی هدفدار بودن آفرینش3- انکار معاد و نفی عاقبت‌اندیشی4- آزادی برای ظلم و بی عدالتی و سلطه و استعمار انسانها
ابزارها و روش‌های معنویت‌زدایی
1- دشمنان معنویت درچارچوب دین برای معنویت‌زدایی به ابزارهای زیر متوسل شده‌اند.
2- فرقه‌گرایی و انحراف معنویت از مسیر صراط مستقیم آن
3- تأسیس سلفی و وهابیت به‌عنوان عامل مقابله با معنویت‌زدایی از ظاهر دینی
4- جدا‌سازی دین از معنویت و زمینه‌سازی برای فسق و گناه
و ...
اینک در برابر اهداف پلید دشمنان اسلام و دین و ابزارهایی که به کار می‌گیرند ایستادگی و مقاومت معنوی ضامن جلوگیری از معنویت‌زدایی در جامعه است و می‌تواند جلو تحقق اهداف آنها را بگیرد.
توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی به استقامت معنوی در انسانها به ویژه ورزشکاران در مقابل فشارهای تبلیغاتی دستگاههای مضر ومخرّب دشمن اقدامی بایسته برای جلوگیری از معنویت‌زدایی در جامعه است نشان دادن مظاهر معنویت معرف استقامت معنوی است.
حجاب، صداقت، احسان، نیکوکاری، دعا، نماز، روزه، زیارت اهل بیت(ع)، مجالس اسلامی، معماری‌های اسلامی، حُسن خلق و...
به نمونه‌هایی از مصادیق و جلوه‌های معنویت اشاره شد که حفظ اینها و نشان دادن آنها هدف استقامت معنوی ملت عزیز ایران است.