نگاه

از هویت معماری تا معماری هویتی

عبیر جنگ نرم به عنوان اصطلاحی تازه در ادبیات کشور ما استفاده میشود اما به نظر می آید که تقابل هایی مانند این جنگ به طور پراکنده در سالهای پیشین رخ داده است. با بررسی سیر تغییرات معماری ایران در سالیان گذشته میتوان دریافت که از هنر معماری همواره به عنوان راهی جهت تسلط بر کشور استفاده شده است. تجلی نمادهای خاص تشکیلات مرموز و مخوف فراماسونری در ساختمانهای شهری یکی دیگر از نشانههای جدا شدن سازههای معماری شهری از ریشه های مذهبی- تاریخی خود است. لازم به ذکر است، در سایه بی توجهی سازندگان و ناظران، تعدادی از بناهای حساس شهری مانند مترو نیز، نمادهای این تشکیلات شیطانی را مورد استفاده قرار میدهند.
مهندس سیداحمد میرشریفی- تقریباً دو سال از زمانی می گذرد که بخشهایی از سیاستهای کلی نظام در مسائل گوناگون کشوری از سوی رهبر فرزانه انقلاب صادر شد. در این سیاستگذاری مهم، بخش سیاستهای کلی مربوط به شهرسازی دستوراتی مبنی بر «رعایت هویت تاریخی و معنوی شهرها در توسعه و بهسازی محیط شهری بهویژه شهرهایی از قبیل قم و مشهد» داده شده بود که متأسفانه در این دو سال اقدام جدی از سوی مسئولان اجرایی و شهرداریها دیده نشده است. این در حالی است که معماری یک کشور علاوه بر مسایل فنی و مهندسی به عنوان بخشی از فرهنگ آن کشور و به نوعی هویت یک ملت بهشمار میرود.در این نگاره سعی بر آن شده تا نگاه هویتی به معماری اصیل کشورمان داشته باشیم:
هویت در معماری به چه معناست؟ به طور خلاصه میتوان گفت که هویت در معماری با وجود تعاریف گوناگون وگاه متضادی که توسط متخصصان امر از آن ارایه میشود، تجلی روحیات، خواستهها و عقاید واحد مردمی است که آفریننده و بیننده بناهای ساخته شده هستند. معماران ایرانی اعتقاد دارند که آوازه ایران در معماری، میان جهانیان، آنچنان طنین افکنده است که تاریخ معماری جهان خود را وامدار آن میداند. معماران ایرانی بناهای متعدد که با شکوه خود جهانیان را مسحور خویش کردهاند را شاهدی بر ادعای خود دانستهاند. نمونههای این بناها در میدان نقشجهان اصفهان یا پلهای تاریخی ساخته شده بر زایندهرود به خوبی قابل مشاهده است. هویت نامشخص معماری شهرهامتأسفانه اساتید و محققان رشته معماری از وضعیت حال حاضر ساخت و سازهای شهری رضایت کافی را نداشته و آن را فاقد روح،  دچار سردرگمی و در بسیاری از موارد، به دور از شاخصههای معماری ملی و مذهبی ما میدانند. از آنجا که هویت معماری و هویت شهری دو مقوله کاملاً مرتبط با یکدیگر هستند، عدم هماهنگی و تطابق میان آنها موجب میشود تا ضمن قرار نگرفتن مناظر زیبا در برابر چشم شهروندان، آشفتگی ذهنی و خستگی روانی مهمان قلب و روح ساکنان آن شود. معنویات و شاخصههای دینی؛ گمشده معماری
فاجعه هنگامی رخ میدهد که در کشوری مانند ایران با سابقه طولانی در ساخت بناهای اسلامی، ساختمانهایی دیده شود که با بیتوجهی کامل به ارزشهای اسلامی بنا میشود. از دیگرسو این مسئله بروز بیشتری در شهرهای مذهبی مانند مشهد و قم داشته و آزار دهندهتر مینماید..

معماری فراماسونری؛ ابزار باستانی جنگ نرم
تعبیر جنگ نرم به عنوان اصطلاحی تازه در ادبیات کشور ما استفاده میشود اما به نظر می آید که تقابل هایی مانند این جنگ به طور پراکنده در سالهای پیشین رخ داده است. با بررسی سیر تغییرات معماری ایران در سالیان گذشته میتوان دریافت که از هنر معماری همواره به عنوان راهی جهت تسلط بر کشور استفاده شده است. تجلی نمادهای خاص تشکیلات مرموز و مخوف فراماسونری در ساختمانهای شهری یکی دیگر از نشانههای جدا شدن سازههای معماری شهری از ریشه های مذهبی- تاریخی خود است.
لازم به ذکر است، در سایه بی توجهی سازندگان و ناظران، تعدادی از بناهای حساس شهری مانند مترو نیز، نمادهای این تشکیلات شیطانی را مورد استفاده قرار میدهند.

معماری و مردم، در حال اثرگذاری متقابل
متخصصان شهرسازی و معماران برجسته عقیده دارند که یک جریان دو سویه اثر گذاری میان ساختمانها و فضای شهری با مردم جامعه وجود دارد. این بدان معناست که ساختمانها میتوانند بر روحیات و آداب مردمی که از آنها استفاده میکنند، اثری انکارناشدنی بگذارند.

معماری شهرهای امروز کشور
اگر بنا شود که تأثیرات معماری امروز شهرهای بزرگ کشور را بر ساکنان آنها مورد پژوهش قرار دهیم، راهی جز بررسی طیف وسیعی از معماریهای وارداتی نداریم؛ هرچند همین معماریهای عاری از نشاط که مروج فرهنگهای غربی هست نیز به درستی اجرا نمیشود.
راه چاره چیست؟
در هر صورت باید برای بهبود این آشفته بازار، در حالی به دنبال راه چاره بود که ظاهراً ناکارآمدی دستگاه های نظارتی همچون شهرداریها در این امر قابل انکار نیست.
بسیاری از معماران و دستاندرکاران ساختمانسازی معتقدند، کنترل بر نحوه طراحی و اجرای نمای ساختمانها باید به طور مستمر و مؤثرتری انجام شود و همزمان، برنامه ریزی های دقیقی برای شهرسازی با مدنظر قراردادن شاخص های فرهنگی و اسلامی صورت گیرد.

* کارشناس ارشد سازه و مدرس دانشگاه

https://shoma-weekly.ir/qEk0Cs