ادب و هنر

ادب از که آموختی؟

بی‌شک از آن جا که کارکرد اصلی سریال‌های طنز پرکردن اوقات فراغت خانواده‌ها و ایجاد شادی و نشاط در جامعه است، برنامه‌سازان و مدیران رسانه ملی نیز با توجه به میزان بالای تاثیرگذاری این گونه سریال‌ها بر مخاطب میلیونی تلویزیون باید بر ساختار، مضمون، کارکرد و تاثیرات فرهنگی و اجتماعی این گونه سریال‌ها نیز نظارت کافی و لازم را داشته باشند. همین بی‌دقتی سبب شده است بیننده در شمعدونی شاهد حرمت‌شکنی بزرگ‌ترها از سوی کوچک‌ترهای خانواده باشد. رفتار ناشایستی که فرهنگ جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و قبح این موضوع شکسته می‌شود.

زینب حیدری- ادب از که آموختی، از بی ادبان. هرچه از ایشان در نظرم ناپسند آمد، از آن پرهیز کردم. این شعر از جمله اشعاری است که سالهای سال در کتابهای درسی بوده و شاید کمتر کسی را بتوان یافت که این شعر را از حفظ نباشد. اما اینکه این شعر و محتوایش بشود سرمشق عدهای که با ترویج بیادبی و نابههنجاری بخواهند ادب را رواج دهند، عمیقا اقدام مضحکی به نظر میرسد.

حال ماجرای سریال شمعدونی را میتوان از این دست دانست. پس از پایان سریال «درحاشیه»، چند وقتی است که سریال شمعدونی؛ ساخته سروش صحت، از شبکه سوم سیما پخش میشود. در کارنامه سروش صحت تا پیش از این، کارگردانی مجموعههای طنزی چون «پژمان» و «ساختمان پزشکان» دیده میشود. سریالهای طنزی که هرکدام برای خودشان حاشیههایی داشتهاند.

اما در مورد شمعدونی ماجرا کمی فرق دارد؛ کارگردان خودش اعتقاد دارد «شمعدونی» جدیترین مجموعه طنزی است که تاکنون کارگردانی کرده و هیچکدام از بازیگران این سریال ویژگی طنز خاصی ندارند. صحت در مورد بازیگرانش گفته است: «هیچ کدام از بازیگران «شمعدونی» طنز بازی نمیکنند؛ بلکه در جریان اتفاقات و مسیر زندگی روزمرهشان ماجراهای طنزی به وجود میآید که خندهدار است.» البته برخلاف گفته کارگردان محترم بیراه نیست، اگر ادعا کنیم که مخاطب، هر شب شاهد بازیهای اغراقآمیز و شوخیهای سطحی و سخیف است که در بیشتر مواقع نیز با تمسخر یکی از آدمهای داستان همراه میشود.

سروش صحت چندی پیش در برنامه «خندوانه» در پاسخ سوال رامبد جوان که از او پرسید در زندگی بیشتر از چه چیزی میخندی؟ گفت: «من معمولا به چیزهای بد میخندم. مثلا به لطیفههای بد و بیادبی میخندم یا وقتی بلایی سر کسی میآید. مثل اینکه وقتی در خیابان میبینم کسی زمین میخورد یا در زمستان که به کوه میروم بسیار میخندم چون مدام شاهد زمین خوردن مردم هستم.» شاید همین طرز فکر و نحوه سرگرمشدن او سبب شده است که در سریال جدیدش فضای طنز با تمسخر آدمهای داستان فراهم میشود. در روابط میان شخصیتهای شمعدونی حرمتها رعایت نمیشود و همه در فکر تمسخر یکدیگر و بهتر جلوهدادن خودشان هستند. سروش صحت با شوخیهای کلامی میخواهد از مخاطب خنده بگیرد و برای ایجاد موقعیتهای کمدی و طنز تلاش چندانی نکرده است. این کاستی بهویژه با درنظرگرفتن سریال «درحاشیه» مهران مدیری که واجد چنین ویژگی بود و با ایجاد موقعیتهای طنز و کمیک داستان خود را پیش میبرد و مخاطب را با خود همراه میکرد، بیشتر به چشم میآید.

بیشک از آن جا که کارکرد اصلی سریالهای طنز پرکردن اوقات فراغت خانوادهها و ایجاد شادی و نشاط در جامعه است، برنامهسازان و مدیران رسانه ملی نیز با توجه به میزان بالای تاثیرگذاری این گونه سریالها بر مخاطب میلیونی تلویزیون باید بر ساختار، مضمون، کارکرد و تاثیرات فرهنگی و اجتماعی این گونه سریالها نیز نظارت کافی و لازم را داشته باشند. همین بیدقتی سبب شده است بیننده در شمعدونی شاهد حرمتشکنی بزرگترها از سوی کوچکترهای خانواده باشد. رفتار ناشایستی که فرهنگ جامعه را تحت تاثیر قرار میدهد و قبح این موضوع شکسته میشود.

https://shoma-weekly.ir/i2AArC