سفر ابراهیمی به تهران با اهداف مهمی همچون درک نگاه طرفین، فهم مناسب از مطالبات، هماهنگی قبلی برای اتخاذ مواضع مهم و مدیریت دست جمعی بحران صورت می گیرد ولی این نکته را نیز باید به ذهن سپرد که اخضر ابراهیمی تلاش می کند در قامت یک دیپلمات مجرب نشان دهد که صفحه شطرنج تحولات سوریه را حضور تمامی عناصر می چیند ولی باید دانست که او نمایندگی پررنگی از یک طرف منازعه دارد.
حسن لاسجردی- خبرها حکایت از سفر دوباره اخضر ابراهیمی نماینده دبیر کل سازمان ملل و اتحادیه عرب به منطقه و ایران دارد سفری که به باور بسیاری درباره فراهم ساختن مقدمات اجلاس ژنو2 و هماهنگ نمودن دیدگاههای بازیگران متعدد بحران سوریه در شرایط فعلی است.
حضور ابراهیمی در تهران ازآن جهت چشمگیر است که با میدانداری محورغربی-عربی در اجلاس قبلی ژنو نمایندگان کشورمان حضور نیافتند درعین حال جریان مخالف حاکمیت در سوریه نیز برای قرینه سازی و توازن قدرت عربستان را نیز از این مشارکت محروم نمود تا رقابت عناصر بیرونی در تحولات سوریه بیشتر بچشم آید.
به نظر می رسد با توجه به تحولات میدانی در نبرد نظامی ماههای اخیر سوریه وهمچنین تلاطمات جبهه معترضین و شکاف های موجود میان آنها شرایطی فراهم ساخت تا سفر این دیپلمات عرب به تهران توجیه پذیرتر از گدشته تعبیر شود.
ابراهیمی در سفر این باره خود به تهران چند هدف را دنبال خواهد کرد:
1-او ابتدا به موضوع حضور یا عذم حضور تهران به اجلاس آینده ژنو نظری عمیق خواهد داشت تا دیدگاه دولتمردان ج.ا ایران را جویا شود.
2-در عین حال با توجه به همبستگی موضوعی شرکت تهران در نشست آینده ژنو، این دیپلمات کارکشته در قدم بعدی در تلاش است تا به زوایای انتخابات آتی سوریه از منظر تهران بویژه رکن اساسی این موضوع یعنی حضور یا عدم حضور بشار اسد دست یابد.
3-در قدم سوم ابراهیمی می کوشد تا نقشه حضور تهران دراین نشست را رصد نماید که براساس چه پیش شرط یا درخواستی کشورمان می خواهد در شرایط جدید و پیش رو بازیگری موثر و راهگشا باشد.
4-درگام چهارم می توان پیش بینی کرد که مسئله نگاه تهران به موضوع مخالفان از دغدغه های این نماینده سازمان ملل است که در حال چینش محتوایی مذاکرات اجلاس اتی است تا با داشته های درست بتواند شطرنج گپ و گفت های احتمالی را طراحی ومدیریت نماید.به عبارت دیگر ایران چه نگاهی به خواسته ها، نقش ها وبرنامه های معارضین نطام سوریه دارد تا در صورت ارائه مباحث گوناگون در ژنو ابراهیمی بتواند ضمن کنترل و مدیریت مذاکرات تاثیر مستقیمی بر نتایج آن داشته باشد.
5- از زاویه ای دیگر می توان ازهم اکنون ماموریتی خطیر برای ابراهیمی متصور بود و آن اینکه با توجه به شکل گیری دولت جدید در ایران آیا رویکرد دیگری غیر از روند گذشته درباره سوریه در تهران قابل تصور است چرا که به باور برخی با توجه به تحرکات اخیر دیپلماتیک از سوی حسن روحانی از هم اکنون می توان به پاره ای ملاحظات در این باره توجه کرد.
6-علاوه بر اینها شاید شاه بیت مذاکرات در ژنو تشکیل دولت انتقالی و بحث انتخابات 2014 در سوریه باشد که نگاه تهران و همراهان آن دراین زمینه بسیار تعیین کننده بنظر می اید چرا که ایران در کنار روسیه و چین و جناح حامی حاکمیت فعلی سوریه با فعالیت سیاسی در خصوص شکل گیری دولت انتقالی و ترکیب و حتی ورود و خروج گروههای معارض می توانند اعمال نظر نمایند یا در منظری دیگر درباره نحوه حضور دولت کنونی درانتخابات آتی نقش افرینی موثر داشته باشند و در چنین فضایی این تعیین کنندگی با توجه به پیچیدگی اوضاع سوریه اساسی است.
با لحاظ شرایط بالا می توان دو نگاه مثبت اندیشانه و منفی نگرانه را در این خصوص تصور نمود که این دو نگاه ارتباط مستقیمی با اصل ماموریت اخضر ابراهیمی دارد. به این معنا که اگر این سفر به همکاری واقعی با تهران برای نقش افرینی راهگشایانه در دمشق بیانجامد حتما این دیدارها ثمر خواهد داد ولی اگر این سفر حرکتی نمادین در راستای در جریان قرار دادن تهران بحساب آید بطور حتم این نادیده گرفتن توان تهران تلقی می شود و می تواند بر میز اصلی مذاکران ژنو تاثیر مستقیم بگدارد.
همه این تحولات در صورتی است که دوقطب حامیان و مخالفان دولت بشار اسد در شرایط مطلوب ودلخواه خود گام به مذاکرات بگذارند ولی در صورتی که این دور از اجلاس نیز با سهم خواهی و کری خوانی سیاسی همراه شود شاید نقش برخی کشورهای منطقه بدلایل مختلف بیشتر از گذشته شود زیرا در شرایط بحرانی یا سخت ارتباطات سیاسی و استراتژیک اثرات خوبش را نمایان می کند.
سخن پایانی اینکه اگرچه سفر ابراهیمی به تهران با اهداف مهمی همچون درک نگاه طرفین، فهم مناسب از مطالبات، هماهنگی قبلی برای اتخاذ مواضع مهم و مدیریت دست جمعی بحران صورت می گیرد ولی این نکته را نیز باید به ذهن سپرد که اخضر ابراهیمی تلاش می کند در قامت یک دیپلمات مجرب نشان دهد که صفحه شطرنج تحولات سوریه را حضور تمامی عناصر می چیند ولی باید دانست که او نمایندگی پررنگی از یک طرف منازعه دارد.
حضور ابراهیمی در تهران ازآن جهت چشمگیر است که با میدانداری محورغربی-عربی در اجلاس قبلی ژنو نمایندگان کشورمان حضور نیافتند درعین حال جریان مخالف حاکمیت در سوریه نیز برای قرینه سازی و توازن قدرت عربستان را نیز از این مشارکت محروم نمود تا رقابت عناصر بیرونی در تحولات سوریه بیشتر بچشم آید.
به نظر می رسد با توجه به تحولات میدانی در نبرد نظامی ماههای اخیر سوریه وهمچنین تلاطمات جبهه معترضین و شکاف های موجود میان آنها شرایطی فراهم ساخت تا سفر این دیپلمات عرب به تهران توجیه پذیرتر از گدشته تعبیر شود.
ابراهیمی در سفر این باره خود به تهران چند هدف را دنبال خواهد کرد:
1-او ابتدا به موضوع حضور یا عذم حضور تهران به اجلاس آینده ژنو نظری عمیق خواهد داشت تا دیدگاه دولتمردان ج.ا ایران را جویا شود.
2-در عین حال با توجه به همبستگی موضوعی شرکت تهران در نشست آینده ژنو، این دیپلمات کارکشته در قدم بعدی در تلاش است تا به زوایای انتخابات آتی سوریه از منظر تهران بویژه رکن اساسی این موضوع یعنی حضور یا عدم حضور بشار اسد دست یابد.
3-در قدم سوم ابراهیمی می کوشد تا نقشه حضور تهران دراین نشست را رصد نماید که براساس چه پیش شرط یا درخواستی کشورمان می خواهد در شرایط جدید و پیش رو بازیگری موثر و راهگشا باشد.
4-درگام چهارم می توان پیش بینی کرد که مسئله نگاه تهران به موضوع مخالفان از دغدغه های این نماینده سازمان ملل است که در حال چینش محتوایی مذاکرات اجلاس اتی است تا با داشته های درست بتواند شطرنج گپ و گفت های احتمالی را طراحی ومدیریت نماید.به عبارت دیگر ایران چه نگاهی به خواسته ها، نقش ها وبرنامه های معارضین نطام سوریه دارد تا در صورت ارائه مباحث گوناگون در ژنو ابراهیمی بتواند ضمن کنترل و مدیریت مذاکرات تاثیر مستقیمی بر نتایج آن داشته باشد.
5- از زاویه ای دیگر می توان ازهم اکنون ماموریتی خطیر برای ابراهیمی متصور بود و آن اینکه با توجه به شکل گیری دولت جدید در ایران آیا رویکرد دیگری غیر از روند گذشته درباره سوریه در تهران قابل تصور است چرا که به باور برخی با توجه به تحرکات اخیر دیپلماتیک از سوی حسن روحانی از هم اکنون می توان به پاره ای ملاحظات در این باره توجه کرد.
6-علاوه بر اینها شاید شاه بیت مذاکرات در ژنو تشکیل دولت انتقالی و بحث انتخابات 2014 در سوریه باشد که نگاه تهران و همراهان آن دراین زمینه بسیار تعیین کننده بنظر می اید چرا که ایران در کنار روسیه و چین و جناح حامی حاکمیت فعلی سوریه با فعالیت سیاسی در خصوص شکل گیری دولت انتقالی و ترکیب و حتی ورود و خروج گروههای معارض می توانند اعمال نظر نمایند یا در منظری دیگر درباره نحوه حضور دولت کنونی درانتخابات آتی نقش افرینی موثر داشته باشند و در چنین فضایی این تعیین کنندگی با توجه به پیچیدگی اوضاع سوریه اساسی است.
با لحاظ شرایط بالا می توان دو نگاه مثبت اندیشانه و منفی نگرانه را در این خصوص تصور نمود که این دو نگاه ارتباط مستقیمی با اصل ماموریت اخضر ابراهیمی دارد. به این معنا که اگر این سفر به همکاری واقعی با تهران برای نقش افرینی راهگشایانه در دمشق بیانجامد حتما این دیدارها ثمر خواهد داد ولی اگر این سفر حرکتی نمادین در راستای در جریان قرار دادن تهران بحساب آید بطور حتم این نادیده گرفتن توان تهران تلقی می شود و می تواند بر میز اصلی مذاکران ژنو تاثیر مستقیم بگدارد.
همه این تحولات در صورتی است که دوقطب حامیان و مخالفان دولت بشار اسد در شرایط مطلوب ودلخواه خود گام به مذاکرات بگذارند ولی در صورتی که این دور از اجلاس نیز با سهم خواهی و کری خوانی سیاسی همراه شود شاید نقش برخی کشورهای منطقه بدلایل مختلف بیشتر از گذشته شود زیرا در شرایط بحرانی یا سخت ارتباطات سیاسی و استراتژیک اثرات خوبش را نمایان می کند.
سخن پایانی اینکه اگرچه سفر ابراهیمی به تهران با اهداف مهمی همچون درک نگاه طرفین، فهم مناسب از مطالبات، هماهنگی قبلی برای اتخاذ مواضع مهم و مدیریت دست جمعی بحران صورت می گیرد ولی این نکته را نیز باید به ذهن سپرد که اخضر ابراهیمی تلاش می کند در قامت یک دیپلمات مجرب نشان دهد که صفحه شطرنج تحولات سوریه را حضور تمامی عناصر می چیند ولی باید دانست که او نمایندگی پررنگی از یک طرف منازعه دارد.