۸ماجرای جنگ ماجرایی است که مقدمه نمی‌خواهد، روایتی از یک دفاع است و حمله نابرابر و ناجوانمردانه به یک کشور که هنوز نتوانسته بود روی پای خودش بایستد. ما در ۸ سال نجنگیدیم، بلکه دفاع کردیم. هشت سال جنگی را که تحمیلی بود از سوی یک کشور، کشوری که تنها یک دست از هزاران دستِ پشت پرده بود که خود نمایی می‌کرد.
امروز کافی است در دهه 90 با گذشت ۲۷ سال از دفاع مقدس، در خیابان‌های پایتخت، نه، در خیابان‌های سرتا سر ایران تنها چند گام برداریم تا نام چندین شهید را بر سر در کوچه‌ها ببینم و هنوز هم هستند کسانی که در انتظار بازگشت فرزندشان‌اند. ۲۷ سال می‌گذرد و ما هنوز شهیدانی داریم که گمنامند و جانبازانی که چند قدم تا شهادت فاصله دارند و شاید تنها یک نفس تا دیدار معبود. اما در این سال‌ها سینما از این سرداران چه گفته است؟
چه می‌شود گفت؟
نگارنده نمی‌داند از کجا به سینما و سینماگران خرده بگیرد شاید باید به رسم معمول پای مسئولی را به میان بکشد و بر سیاست گذاری غلطی که باعث کم کاری در حوزه سینما نسبت به شهدا و سرداران جنگ شده است ایراد وارد کند. اما این مردم همواره به صورت خودجوش و بر اساس اعتقاد قلبی، قلبشان برای شهدا می‌تپد. اگر این اعتقاد قلبی و فطری نبود که باید فاتحه معرفت را زود‌تر از اینها می‌خواندیم.
در هر سرزمینی با هر اعتقادی مردم و حکومتش به سربازانی که جانشان را برای آرامش آنها تقدیم کرده‌اند ادای دین می‌کنند. ما هم ادای دین می‌کنیم، اما چگونه؟! تنها با گذاشتن نام کوچه‌ها، خیابان‌ها واتوبان‌ها به یاد شهدا؟! یا با انتشار چندین کتاب آن هم در کشوری که سرانه مطالعه‌اش آنقدر پایین است که بر سر ثانیه‌ها باید چانه زد؟! شاید بهتر باشد برویم سر اصل مطلب.
و اما سینما! این غول بی‌شاخ و دم که چون شیری در فتح کشور‌ها مرزهای فرهنگی را می‌نوردد و سرداران تخیلی زاییده ذهن آدم‌هایش را به خورد دیگران می‌دهد چنان که گویی کارخانه الگو سازی دارند آن هم برای دیگران و سینمای ما همچنان شیری بی‌یال و کوپال است که نمی‌تواند بزرگی سرداران واقعی سرزمینش را به تصویر بکشد. سردارانی واقعی که پایشان در زمین بود و نگاه‌شان به آسمان. در مورد سینما و رابطه‌اش با سرداران دفاع، گفتنی‌ها زیاد است و کم کاری‌ها آنقدر چشمگیر که در یک یادداشت نمی‌توان همه‌اش را نوشت. با ساخت بیش از هزار فیلم در این عرصه همچنان چون شاگردی در کلاس اول درجا می‌زنیم و چه معلمان خوش اخلاق و صبوری هستند خانواده شهدا، که بر ما می‌بخشند.
با آن همه سردار جنگ جان بر کف، آدم‌های عجیب و غریب، سینمای ما تنها هشت فیلم و فقط هشت فیلم در ارتباط با آنها ساخته است. شناخت همت، چمران، کشوری و... سخت است اما سینما توانایی خوبی دارد و زبان نرمی برای بیان آنچه ما نمی‌دانیم، اما از شاگرد تنبلی که مدام درجا می‌زند چه توقعی می‌رود.
هشت فیلمی که در ادامه به آنها اشاره شده است به فراخور شرایط و زمان و نوع پرداختشان به شخصیت‌های شهدا جای بحث دارند، اما دندان پیش کشی را نمی‌شمرند. بحث از نقد آثار به صورت مجزا فرا‌تر از کلیت فضای موجود و الکن بودن سینما در ادای دین به سرداران و قهرمانان مطرح دفاع مقدس است برای این کلیت باید فکری کرد. برای ادای دین سینما به سرداران شهید چه باید کرد؟!
«چ»
«چ» به کارگردانی حاتمی‌کیا ساخته شده است. این فیلم سینمایی دفاع مقدسی به کارگردانی مرد مطرح سینمای دفاع مقدس توانست بازخورد خوبی در بین مردم داشته باشد البته که هر فیلمی انتقاد و حاشیه همیشه همراهش است. در این فیلم سینمایی به دو شهید پرداخته شد. شهید مصطفی چمران و شهید اصغر وصالی با بازی فریبرز عرب‌نیا و بابک حمیدیان در «چ» ابراهیم حاتمی کیا به تصویر کشیده شدند.
همزمان با بحران شهر پاوه در مرداد ماه 1358، دکتر مصطفی چمران به عنوان معاون دولت موقت در امور انقلاب به همراه سرتیپ فلاحی فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش وارد شهر پاوه می‌شوند تا به اوضاع و امور سرکشی نمایند. در این میان گروه اصغر وصالی به عنوان فرمانده نیروهای مردمی تنها مدافعین شهر پاوه محسوب می‌شوند. «چ» روایت ۴۸ساعت از زندگی دکتر مصطفی چمران در قائله محاصره شهر پاوه توسط نیروهای ضدانقلاب است.
«دلتنگی‌های عاشقانه»
فیلم دلتنگی‌های عاشقانه به کارگردانی رضا اعظمیان درباره جانباز شهید سید منوچهر مدق وهمسرش فرشته ملکی است وبر اساس نوشته‌ای با این مضمون تهیه شده است. نحوه آشنایی شهید با همسرش درایام مبارزات مردم علیه حکومت ستم شاهی تا نامزدی وازدواج و آغاز جنگ تحمیلی ورفتن به جبهه وجانبازی تا شهادت این رزمنده پاسدار روایت می‌شود. محمدرضا فروتن و میترا حجار دو بازیگر اصلی فیلم سینمایی «دلتنگی های عاشقانه» رضا اعظمیان هستند که محمدرضا شرفالدین تهیه کنندگی آن را برعهده دارد.
«شب واقعه»
فیلم سینمایی «شب واقعه» به کارگردانی شهرام اسدی در ۱۰ بخش نامزد دریافت جوایز سیمرغ بخش مسابقه سینمای ایران بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر شد. «شب واقعه» داستان زندگی دریاقلی سورانی یکی از نیروهای مردمی خرشهر است که از رشادتهای فراوان به شهادت می‌رسد. این فیلم بخشی از زندگی شهید دریاقلی سورانی را به تصویر می‌کشد که در جریان حمله عراقی‌ها به ایران با هدف اشغال خرمشهر، عملیات را گزارش می‌دهد و به این ترتیب خوزستان را از اشغال در آبان ماه ۵۹ نجات می‌دهد. حمید فرخ نژاد برای بازی در نقش دریاقلی سورانی نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد شده است.
«شورِ شیرین»
شور شیرین فیلمی به کارگردانی و نویسندگی جواد اردکانی ساخته سال ۱۳۸۸ است. فیلم سینمایی «شور شیرین» پنجمین فیلم بلند جواد اردکانی و دومین اثر سینمایی در کارنامه فیلمسازی وی بعد از فیلم «به کبودی یاس» می‌باشد که در مورد زندگی فرماندهان دفاع مقدس ساخته شده است. اردکانی پس از آنکه در فیلم قبلی خود زندگی یکی از فرماندهان مخلص و گمنام دفاع مقدس یعنی شهید عبدالحسین برونسی را به تصویر کشید این‌بار در «شور شیرین» سراغ گوشه‌هایی از زندگی فرمانده لشکر ویژه شهدا «شهید محمود کاوه» رفته است.
فیلم در کردستان آغاز می‌شود؛ در جاده سقز. داستان فیلم، داستان پدری است که برای حضور در مراسم عقد پسرش راهی مناطق غرب کشور که ضد انقلاب درآنجا حضور پررنگی دارد، شده است. میانه راه نیروهای حزب دموکرات آنان را از ماشین پیاده می‌کنند آنها را به اسارت می‌گیرند. نهایتا پدر خانواده از طرف ضد انقلاب مامور می‌شود تا برای به چنگ آوردن شهید کاوه با دشمن همکاری کرده و خانواده خود را نجات دهد.
«بزرگ مرد کوچک»
بزرگ مرد کوچک فیلمی به کارگردانی صادق‌دقیقی و نویسندگی عبدالجبار دلدار، پروانه مرزبان ساخته سال ۱۳۹۰ است. داستان فیلم به اوایل جنگ و حمله عراق به خرمشهر بازمی‌گردد و با محوریت زندگی شهید بهنام محمدی است. این نوجوان تنها به انگیزه دفاع از آب و خاک و ناموس، رشادتهای بسیاری را بروز داده است. این نوجوان در ابتدا به دست نیروهای عراقی می‌افتد و مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرد اما اعتماد عراقی‌ها را جلب کرده و مواد غذایی، مهمات و گرای دشمن را به نیروهای ایرانی می‌رساند.
«زیبا‌تر از زندگی»
زیبا‌تر از زندگی فیلمی به کارگردانی و نویسندگی انسیه شاه حسینی، تهیه‌کنندگی سعید سیدزاده ساخته سال ۱۳۸۹ است. این فیلم نماینده سینمای دفاع مقدس در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر بود. این فیلم در سال ۱۳۸۹ ساخته شده است و نماینده سینمای دفاع مقدس در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر بود و توانست سیمرغ بخش جلوه‌های ویژه میدانی سیمرغ سی‌و‌یکمین جشنواره فیلم فجر و همچنین عنوان بهترین فیلم را در بخش نگاه ملی این جشنواره از آن خود کند. «زیبا‌تر از زندگی» داستان زندگی شهید محمدحسین علم‌الهدی، فرمانده سپاه هویزه و رزمندگانی است که در عملیات نصر به کمک نیروهای مخلص ارتش به یاری مردم روستا‌ها در منطقه جنوب اهواز در دشت آزادگان می‌شتابند. حامد کمیلی نقش این شهید را در فیلم بازی می‌کند.
«به کبودی یاس»
«به کبودی یاس» به کارگردان: جواد اردکانی در مورد شهیدی است که جزء فرماندهان گمنام به حساب می‌آمد که مخلصانه در مسیر دفاع از سرزمین خود گام برداشت. سردار شهید عبدالحسین برونسی عصر ۲۳ شهریور ۱۳۲۱ متولد شد، او پس از خدمت سربازی به مشهد مهاجرت کرد ابتدا به شغل‌های متفاوتی روی آورد اما سرانجام بنایی را انتخاب کرد. این سردار سرافراز سرانجام در اسفند ۶۳ و در عملیات «بدر» به شهادت رسید.
«یوسف هور»
«یوسف هور» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی علی اصغر شادروان ساخته سال ۱۳۹۱ است. شهید هاشمی یکی از سرداران خوزستان است که در جنگ تحمیلی ایران و عراق فعالیت‌ها و اقدامات بسیار مهمی انجام داده است. وی در سال ۶۶ در جزیره مجنون شهید و مفقود شد و در سال ۸۹ پیکر وی را در جستجوی مفقودین یافته و به کشور بازگردانده شد. بازیگران این فیلم آرش مجیدی، جمشید جهان‌زاده، اکبر سنگی، کاظم هژیر آزاد، رضا فیاضی، غلامرضا فرامرزیان، یلدا قشقایی، رز رضوی و هومن عدالت هستند.
