مرتضی اصفهانی
یکی از اصلی‌ترین شعار‌های دولت نهم و دهم کاهش قیمت زمین و مسکن و رفع مشکل تهیه مسکن بخصوص برای زوج‌های جوان بوده وعده‌ای که گرچه به ظاهر تا حدودی محقق شده اما برخی از کار‌شناسان همچنان قیمت فعلی زمین و مسکن را ناشی از رکود مقطعی و دوره‌ای این بازار می‌دانند و نه اقدامات دولت.
دولت نهم با اقدام  راه اندازی طرح مسکن مهر و حمایتهای خاص از تعاونی‌های مسکن مهر و البته تشویق گسترده مردم در رسانه‌ها برای ورود به این تعاونی‌ها عملا گام بزرگی را در برطرف کردن مشکل عرضه برداشت اما گام بزرگی که چندان سریع به ثمر ننشست بلکه اکنون در اواخر دوران دولت دهم است که این تعاونی‌ها کم کم واحد‌های تعهد شده را برای تحویل به مالکان آماده می‌کنند و دقیقا نکته مهم همین جاست که این قیمت پایین یا رکود حاکم بر بازار مسکن ناشی از طرح مسکن مهر نبوده زیرا این طرح هم اکنون بعد از ۴ سال از آغاز کاهش قیمت‌ها تازه در حال ثمره دادن است و نتیجه مهمتری که می‌توان گرفت این است که عوامل اصلی کاهش قیمت‌ها یا به زعم برخی ایجاد رکود در بازار مسکن و زمین ایران در چند سال گذشته هرچه بوده در سال جاری و سالهای آینده و با پایان یافتن پروژه‌های تعاونی‌های مسکن مهر یکی پس از دیگری در این سال‌ها تشدید می‌شوند و با افزایش عرضه فراوان و به تبع کاهش شدید تقاضا در بازار مسکن مواجه خواهیم شد.
در همین راستا نیکزاد وزیر مسکن در ابتدای سال اعلام نمود که امسال ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکن مهر تحویل داده می‌شود که از این تعـداد ۸۰۰ هزار واحد در روستا‌ها و ۳۷۰ هزار واحد در شهرهای جدید است.
صرف نظر از اینکه این وعده به طور کامل تحقق نیافته و وزارت راه و مسکن و شهر سازی باید طبق آمار از میزان تحقق آن اطلاع رسانی نماید، باید گفت در هر صورت حتی اگر این واحد‌ها تماما در سال جاری به بهره برداری نرسند قطعا اندک اندک و تا اواسط سال ۹۱ عمده آن‌ها تحویل متقاضیان خواهد شد این آمار یعنی یک میلیون و دویست و سی هزار واحد در کلان شهر‌ها عرضه خواهد شد که در صورت تحقق کامل رقم اعلام شده ممکن است به اشباع کامل بازار بیانجامد. چنانکه نیکزاد خود نیز در ادامه سخنان خود تاکید کرده بود:
به صفر رساندن تعداد متقاضیان مسکن مهر در کشور تـا پایان سال ۹۱ از برنامه‌های وزارت مسکن و شهرسازی است.
با در نظر گرفتن جمعیت هفتاد میلیونی ایران که در محاسبه متوسط خانوار چهار نفره حدود ۱۷ میلیون و ۵۰۰ هزار خانوار را شامل می‌شود و با فرض تقاضای ضروری یک واحد مسکونی برای هر خانوار اضافه شدن ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی در یک سال به معنی عرضه مسکن برای 6/14درصد از خانوار‌های ایرانی صرف نظر از خانه دار بودن یا مستاجر بودن آنهاست که حقیقتا رقم بزرگی است و می‌تواند به صفر شدن تقاضای مسکن در ایران بیانجامد این نکته را نباید فراموش کرد که هم اکنون علاوه بر مسکن مهر بسیاری از انبوه سازان و یا حتی مالکان شخصی نیز در حال ساخت مسکن هستند و این رقم به آمار اشاره شده افزوده خواهد شد، که خود مزید بر علت خواهد بود.
لذا نتیجه گیری علمی که براساس کنش متقابل عرضه و تقاضا در تعیین قیمت به دست می‌آید چیزی جز کاهش روز افزون قیمت مسکن در سالهای آینده نخواهد بود.
البته گروهی از مخالفین این دیدگاه با استناد به انفجار جمعیتی دهه شصت و کثرت موالید در این دهه که اکنون متولدین آن در شرف ازدواج قرار گرفته‌اند استدلال می‌کنند که تقاضای مسکن را به طور باور نکردنی افزایش می‌دهد اما نخستین پاسخ به این استدلال این است که متولدین دهه شصت اگرچه از تعداد بالایی برخورداند اما اکثرا هم اکنون از ۲۵ سالگی خود (یعنی سن معمول ازدواج در ایران) عبور کرده‌اند و اگر قرار بود به انفجاری در بازار تقاضای مسکن منجر شوند این مساله باید در دو سه ساله اخیر خود را نشان می‌داد و هم اکنون طبق آمار حد اقل بین ۳۰ تا ۵۰ درصد از موالید دهه شصت ازدواج کرده‌اند.
پس این عامل نیز نمی‌تواند از کاهش تقاضا در بازار مسکن در سالهای آینده جلوگیری کند اگر چه قدری از شیب آن خواهد کاست ولی همچنان در دو تا سه سال آینده شاهد کاهش یا حد‌اقل عدم افزایش قیمت‌ها در بازار مسکن خواهیم بود. گفتنی است دولت به تازگی از تحویل ۱۰۰ هزار واحد مسکن مهر در انتهای سال ۹۰ خبر داده است.